3. Taalvariatie

• TAALVARIATIE


  • Woordenschat
  • Surinaams-Nederlands
  • Taaletniciteit
  • Joods Nederlands
  • Marokkaans-Nederlands
  • Citétaal
  • Taal en leeftijd
  • Taal en sociale klasse
  • Literatuur en sociale klasse
• Sociolect


  Taalvariant typerend voor een bepaalde sociale groepering
• Register


  Taalgebruik gebonden aan de situatie
• Idiolect


  Taalgebruik van één individu, iemands persoonlijke en persoonlijk-getinte taalgebruik
• Lingua franca


  Een taal die als gemeenschappelijke 'hulptaal' gebruikt wordt door sprekers van verschillende moedertalen
• Pidgin


  Een doorgaans vereenvoudigde taal die ontstaat wanneer mensen met verschillende moedertalen elkaar proberen te begrijpen
• Creolentaal


  Nieuwe taal, ontstaan uit cultuurcontact tussen sprekers van twee bestaande, in de regel van elkaar in bouw sterk verschillende talen
• Niet-terrotiriale minderheidstaal


  Taal die verschilt van de taal van de overige bevolking, maar niet enkel in een bepaald gebied
• Fatalisme


  Jezelf neerleggen bij het lot
• Vierde wand


  Denkbeeldige wand tussen het publiek en het podium (= afgescheiden doos; geen interactie met publiek)
• Desineren


  Het leger verlaten
• Surinaams-Nederlands is Nederlands met een kleurtje
• Taalsituatie in Suriname


  1. Arawak-indianen vestigen zich in Suriname

  2. Karaïben-indianen

  3. Spanjaarden

  4. Britten

  5. Nederland (1667)

  6. Slaven uit Afrika

  7. Slavernij afgeschaft (1863)

  8. Autonoom rijksdeel (1954)

  9. Zelfstandige republiek (1975)

  10. Desi Bouterse (1980)

  11. Decembermoorden (1982)

  12. Democratische verkiezingen (1987)

  13. Politieke stabilisatie (2000)
• Surinaams-Nederlands


  • Labiodentale 'w'
  • Stemloos 's' en 'f'
  • Instemming toch= intonatie
  • Dalende intonatie
• Etnolect


  Taalvariëteit die in oorsprong wordt ontwikkeld in een groep met een bepaalde etnische achtergrond
• Etnolect


  • Syntactisch: zinbouw
  • Morfologisch: vorm van een woord
  • Lexicaal: betekenis
  • Klankverschillen
• Joods Nederlands


  Taalvariëteit met invloed van Jiddisch, Hebreeuws en Middelhoogduits
• Marokkaans-Nederlands


  • Paraverbaal: stijgende intonatie, passionele taal, hoogten en laagten
  • Fonologisch: a, i, oe, geen uu, eu wordt i
  • Lexicaal: 'e' als aanspreking, weglaten van werkwoorden
  • Sociale gevolgen: vooroordelen, integratie
• Citétaal


  Typisch Limburgs fenomeen, smeltkroestaal met invloed van Italiaans, Arabisch, Grieks en Turks
• Citétaal


  • Gebaseerd op Limburgs, lidwoord 'de', 'sj' in plaats van 's', voorzetsels weglaten, melodie/prosodie
• Citétaal


  Een variëteit van het Nederlands met veel invloed van het Italiaans, Arabisch, Grieks en Turks, ontstaan door taalvermenging in de Limburgse mijnen
• Citétaal


  • Gebaseerd op het Limburgs
  • Gebruik van het lidwoord 'de'
  • Gebruik van 'sj' in plaats van 's'
  • Weglaten van voorzetsels
  • Eigen melodie en prosodie
  • Eigen woordenschat
  • Gebruik van 'wa make(n)'
• Jongerentaal


  Taalgebruik beïnvloed door het Engels, met overdrijving, bewust dysfemistisch, seksistisch, beïnvloed door media, plastisch en recht voor de raap, gericht op de belevingswereld van adolescenten
• Turbotaal


  Flitsend, modieus taalgebruik
• Doel van jongerentaal


  Groepsgevoel, zich afzetten van andere leeftijdsgroepen
• SMS-taal


  Taalgebruik ontstaan doordat sms'en betalend was en een beperkt aantal tekens mocht worden gebruikt
• Emoji-taal


  Beeldtaal met een beperkt vocabulaire en mogelijkheid tot basale grammatica, maar geen gesproken taal, niet overgedragen van ouder op kind, en geen volledige grammatica
• Chattaal


  Apart genre tussen spreken en schrijven, gekenmerkt door spontaan, expressief taalgebruik
• Code-switching


  Je past je taalgebruik aan aan de persoon met wie je praat, maar kan ook binnen één gesprek verschillende manieren van taalgebruik hanteren
• Bill Labov en William Labov zijn dezelfde persoon
• Labov onderzocht in New York dat mensen uit de lagere sociale klasse vaker de 'g' laten vallen in woorden
• Mensen uit de hogere sociale klasse maken vaker fouten door te veel op te letten op het maken van fouten (hypercorrectie)
• Op Martha's Vineyard spraken mensen uit de hogere sociale klasse de 'r' uit, terwijl mensen uit de lagere sociale klasse de 'r' niet uitspraken
• Volgens Bernstein begint sociale klasse al vanaf de kleuterklas, en probeert de school mensen met een beperkte code zo vlug mogelijk bij te benen tot het niveau van kinderen met een hoge code
• Waarom spreekt iedereen op een andere manier?

  Taal is meer dan alleen een communicatiemiddel. De manier waarop je het zegt is soms belangrijker dan de inhoud.

  • Intonatie (enthousiast, ironisch…)
• Wat bestuderen sociolinguïsten?

  Ze bestuderen de relatie tussen de spreker en de functies van zijn spreken.

  • Elke variëteit heeft zijn plaats en tijd
• Gebruik van taal bij vrouwen

  Solidariteit

  Oogcontact

  Discussie naar besluit

  Thuis luid, in publiek stil

  Liever niet ruziemaken
• Gebruik van taal bij mannen

  Status

  Geen oogcontact

  Besluit naar discussie

  Thuis stil, in publiek luid

  Ruziemaken voor het plezier
• Backchannel-signalen

  = non-verbale signalen (knikken dat je mee bent) waarmee je feedback geeft
• Rapport talk

  = verband/ connectie leggen met degene waarmee ze praten

  • bij vrouwen