D5

• reactie van Karel V op de opstand van Gent

  • Leiders van opstand werden onthoofd
  • 50 vooraanstaande notabelen van stad moesten in nachthemd en blootsvoets met strop om hals openlijk vergiffenis gaan vragen aan keizer (bijnaam Gentenaars: stroppendragers)
  • Stad Gent verloor alle privileges (voorrechten)
  • Stadswallen en Sint-Baafsabdij werden afgebroken. Aan rand van stad kwam versterkte burcht waar keizer elke activiteit van stad Gent kon observeren.
  • “klokke roelandt” werd uit klokkentoren van belfort gehaald. Deze klok bepaalde dagelijks leven van Gentenaars. (personele unie)
• Belangrijkste maatregelen Karel V

  • De collaterale raden: onderdelen van centralisatiepolitiek van Karel V
  • Raad van state: bespreken van politiek problemen, aanvankelijk hoge edelen: wetteksten + controle op naleving van wetten (hierin zetelen juristen)
  • Geheime raad: beheren de bezittingen van de vorst
  • Raad van Financiën: edelen en juristen beheren de zittingen van de vorst
  • Beden = uitzonderlijke belastingen
  • Staten-Generaal: de vertegenwoordigers van adel, clerus en steden
  • Pragmatieke sanctie: hierin worden de Nederlanden 1 en ondeelbaar verklaard
• Verzet na 4 maatregelen van Filips II

  • Hij gaat protestanten streng vervolgen
  • Hij richt nieuwe bisdommen op en zal voortaan ook nieuwe bisschoppen benoemen
  • Hele reeks (Spaanse) staatsbankroeten vanaf 1557 ruïneerden massa’s spaarders op Antwerpse beurs
  • Slechte oogsten door barre winters tussen 1564-1566
• de beeldenstorm

  • Verzet Filips II zorgde ervoor dat calvinistische preek in dorp in West-Vlaanderen in augustus 1566 leidde tot volkswoede
  • Sloeg snel over naar andere gebieden in Nederlanden
  • Volkswoede was gericht tegen Katholieken, inzonderheid tegen beelden in kerken
• Reactie Filips II

  • Hij zou die vervloekte ketters een toontje lager laten zingen
  • Zond zijn meest bekwame aanvoerder, Hertog Van Alva, alias Ijzeren Hertog
  • Rust was al lang teruggekeerd toen Alva arriveerde in zomer van 1567 te Brussel
  • Hij nam bestuur over van landvoogdes Margaretha van Parma
  • Alva slaagde niet in zijn opzet
• Filips II voerde een paar maatregelen in

  • Installeerde Raad van Beroerten
  • Hervorming van belastingstelsel
• Willem van Oranje leid opstand

  • 1568: hij valt vanuit Duitsland de Nederlanden binnen
  • Oorlog duurt 80 jaar
  • 1572: opstandelingen (Geuzen) veroveren een aantal steunpunten in Holland en Zeeland
  • Edelen vragen aan landvoogdes Margaretha Van Parma om einde te maken aan strenge vervolging van protestanten
  • 1 van raadslieden noemde hen ‘geuex’ (werd overgenomen als eretitel: Geuzen)
  • Spaanse Furie
  • Alexander Farnese (nieuwe landvoogd) boekt Spaanse leger vooruitgang
  • Sluit de Unie van Atrecht
  • 1581: ondertekenen de Akte Van Verlatinghe
• Willem Van Oranje bijnaam

  Willem De Zwijger
• Willem Van Oranje kenmerken

  • Staatsman
  • Leider van het verzet tegen Spanje
  • Raadsheer van Karel V
  • Ridder van de orde van het gulden vlies
  • Diplomaat: hij sprak verschillende talen (Latijn, Frans, Duits, Nederlands)
  • Hij was vrij tolerant inzake geloofskwesties
• toestand van vrede

  • Oorzaak: bewind in zuiden van de Aartshertogen Albrecht en Isabella
  • 1648: conflict wordt definitief beslecht door de vrede van Munster
  • Noord en zuid worden definitief gescheiden van elkaar
• Zuidelijke Nederlanden

  religieus

  • volledig katholiek

  politiek

  • Eerst in handen van Spaanse Habsburgers
  • 18de eeuw in handen van Oostenrijkse Habsburgers

  economisch

  • Zware crisis door oorlog en migraties van welstellende kooplieden omdat Scheldemonding in Antwerpen dicht was
  • Situatie verbetert in 18de eeuw
• Noordelijke Nederlanden

  Religieus

  • Calvinisme maar tolerant ten opzichte van andere religies

  Politiek

  • Republiek -> Verenigde Provinciën onder leiding van Staten-Generaal
  • Duizenden protestanten uit zuiden emigreerden naar noorden -> zuidelijke gewesten erkenden alleen katholieke godsdienst

  Economisch

  • 17de eeuw (gouden eeuw): veel handen en goede vloot zorgen voor ongekende rijkdommen
  • 18de eeuw: moeten hun leidende rol afstaan aan Groot-Brittannië
• Wie domineerden de Staten-Generaal

  De vertegenwoordigers van Holland (vooral Amsterdam)
• centralisatiepolitiek

  Het streven naar een organisatie die zoveel mogelijk vanuit een centraal punt of centraal persoon bestuurd wordt
• landvoogd

  Persoon die land bestuurt als vertegenwoordiger van vorst/landsheer
• stadhouder

  Een plaatsvervanger van een vorst in een van diens gewesten