deel 4

• Dementie


  Geen ziekte op zich, maar een klinisch syndroom of combinatie van syndromen
• Dementie


  • Veroorzaakt door verschillende ziekten
  • Gemeenschappelijke kenmerken: Geheugenverlies, Verlies van oriëntatie, Verandering van gedrag
  • Beschreven in de DSM-5
  • Chronische, progressieve en onomkeerbare achteruitgang van het pyschisch functioneren
  • Het verloop is individueel verschillend
  • Geen genezing mogelijk
• Doelgroepen


  • Jongdementie
  • Ouderen met dementie vanaf 65 jaar
• Jongdementie stijgt de afgelopen jaren
• Ouderen met dementie vanaf 65 jaar vormen de grootste groep
• Diversiteit


  Belangerijk om ieder afzonderlijk (micro) en het systeem (meso en macro) te bekijken waarin deze zich bevindt
• Kruispuntdenken


  Meervoudige identiteit
• Dekoloniaal denken en diverssensitief werken


  Zorgen voor nieuwe bronnen
• MONUMENT (More Nurtering and More Empowerment Nested in Technologie) willen het aanbod aan info en ondersteuning voor deze doelgroep uitbouwen
• Benaming


  Geen dementen → personen met dementie, personen die dementie hebben (niet dement zijn)
• Dementie van het Alzheimertype


  Meest voorkomende vorm
• Alzheimerdementie


  1. Ontstaan van seniele plaques (kleine hoopjes eiwit tussen de hersencellen)

  2. Ontstaan van tangles (eiwitknopen)

  3. Hoopjes en knoopjes nemen de plaats van hersencellen in

  4. Hersencellen sterven af

  5. Communicatie tussen hersenen en lichaam brokkelt af
• Risicofactoren voor Alzheimerdementie


  • Leeftijd (boven 65 jaar: 6%, boven 85 jaar: 30%)
  • Vrouwelijk geslacht (boven 70 jaar: 2-3 keer meer dan bij mannen)
  • Hersenletsel
  • Depressie
  • Syndroom van Down
• Beschermende factoren tegen Alzheimerdementie

  • Hogere opleiding
  • Gebruik van reumamiddelen
  • Gezonde levensstijl (bewegen, geen hoge stress, gezonde bloeddruk/cholesterol, weinig vlees, sociale contacten)
  • Voedingsstoffen goed voor hart, bloedvaten en hersenen
  • Meertaligheid
  • Dansen, lezen, instrument bespelen
• Verloop van Alzheimerdementie


  1. Sluipend en over meerdere jaren

  2. Aanvankelijk: vergeetachtigheid en lichte persoonlijkheidsveranderingen

  3. Later: stoornissen in cognitieve domeinen, veranderingen in persoonlijkheid, afnemend probleembesef
• Diagnose Alzheimerdementie


  Waarschijnlijkheidsdiagnose/uitsluitingsdiagnose (100% zekerheid pas na autopsie)
• Behandeling Alzheimerdementie


  Geen geneesmiddel, medicijnen om symptomen te verlichten en achteruitgang te vertragen
• Vasculaire dementie


  Iedere vorm van dementie gelinkt aan bloedvatenproblemen en doorbloedingsstoornissen in de hersenen
• Verloop van vasculaire dementie (multi-infarct)

  1. Bruusk en wisselend, afwisselend redelijk functioneren en veel slechter zijn

  2. Afsluitingen van bloedtoevoer op enkele momenten, waardoor delen van de hersenen uitvallen

  3. Kan lijken op epileptische aanval
• Problemen bij vasculaire dementie

  • Taal
  • Waarneming en handelingen
  • Geplande activiteiten
  • Uitval motorische functies
  • Eenzijdig krachtverlies/verlammingen
  • Aantasting spraak
  • Stoornissen zintuigen
  • Psychische problemen (depressie, angst, hallucinaties)
• Behandeling vasculaire dementie


  • Aandacht aan preventie, zorg en begeleiding
  • Onderliggende ziekteprocessen worden behandeld
• Frontale kwabdementie


  Voorste gedeelte van de hersenen zijn aangetast, belangrijk voor reguleren van gedrag
• Verloop frontale kwabdementie


  1. Begin: gedrags- en persoonlijkheidsveranderingen, verwarring met andere psychiatrische aandoeningen

  2. Later: geheugenstoornissen
• Soorten frontale kwabdementie


  • Mensen met problemen met woordvinden
  • Mensen met opvallende veranderingen in karakter, gedrag en persoonlijkheid
• Kenmerken frontale kwabdementie


  • Ontremming: ongepast gedrag
  • Verlies van initiatief of overdreven enthousiast
  • Rusteloosheid
  • Veranderd eetpatroon
  • Minder spontaan spreken
• Parkinsondementie en Lewy body-dementie


  Gaan over dezelfde ziekte, Lewy body-dementie is wanneer dementie optreedt in het 1e jaar na ontstaan van de ziekte van Parkinson, Parkinsondementie is wanneer dementie later optreedt
• Ziekte van Parkinson


  • Stoornis in verbinding tussen hersenen en spieren, gekenmerkt door afwijkingen in houding en motoriek (tremor, stijfheid, voorovergebogen houding)
• Problemen bij Parkinsondementie en Lewy body-dementie

  • Cognitieve stoornissen in subtiele mate: trager denken en spreken, woordvindingsproblemen
  • Psychiatrische symptomen: visuele of auditieve hallucinaties
• Screeningsinstrumenten


  Diagnostisch onderzoek
• MRI


  Diagnostisch onderzoek
• MMSE (Mini-Mental State Examination)


  Bevat 20 items, scores variëren van 0 tot 30 punten, hogere score staat voor beter cognitief functioneren
• Categorieën in MMSE


  • Rekenen
  • Oriëntatie in tijd
  • etc.
• Kloktekentest


  Diagnostisch onderzoek
• IQCODE (Informant Questionnaire for Cognitive Decline in the Elderly)

  Diagnostisch onderzoek
• OLD (observatielijst voor vroege symptomen van dementie)

  Diagnostisch onderzoek
• Diensten en voorzieningen


  • Ambulante (thuis-)begeleiding
  • Dienstencentra: serviceflats
  • Centra voor Dagverzorging (CDV)
  • Centrum voor Kortverblijf
  • Woonzorgcentra (WZC)
  • Rust- en verzorgingstehuis-bedden (RVT)
• Ambulante (thuis-)begeleiding


  Gericht op praktische, huishoudelijk en administratieve ondersteuning en helaas veel minder op psycho-sociale ondersteuning
• Centra voor Dagverzorging (CDV)

  Biedt elke werkdag zorg, toezicht en een zinvolle besteding aan senioren
• Centrum voor Kortverblijf


  Mensen kunnen worden opgevangen voor een korte periode (max 90 dagen) na een operatie, tijdens de winter, als de partner even op adem wil komen, etc.
• Woonzorgcentra (WZC)


  Woonzorgcentrum (rusthuis) als permanente verblijfplaats