T4 > H5

• Energie kan niet ontstaan, noch gevormd worden. Dat is de wet van behoud van energie, waar je meer over zult leren in de lessen fysica.
• Die wet is ook van toepassing op een chemische reactie.
• Wanneer we ons huis verwarmen door een open haard aan te steken, hebben we geen warmte 'gemaakt'. De energie is vrijgekomen vanuit de verbranding van het hout: hout is een energiebron.
• Chemische energie (of inwendige energie)

  De energie die een chemische stof bevat
• Grootheid, Symbool, Eenheid


  • chemische energie, E, J (joule)
• Bij glowsticks of handwarmers worden stoffen gebruikt om een energievorm te verkrijgen, respectievelijk licht en warmte.
• Tijdens een chemische reactie is er meestal sprake van een verschil in chemische energie in de stoffen voor en na de reactie.
• Exo-energetische reactie


  De reactieproducten bezitten minder chemische energie dan de reagentia. Er is energie vrijgekomen tijdens de chemische reactie.
• Endo-energetische reactie


  De reactieproducten bezitten meer chemische energie dan de reagentia. Er is energie opgenomen tijdens de chemische reactie.
• Sommige reacties zijn energieneutraal, omdat er geen energieverschil is tussen de energie-inhoud van de reagentia en de reactieproducten. Een energieneutraal proces noemen we ook een adiabatisch proces.
• Tijdens een chemische reactie geldt de wet van behoud van energie: energie gaat niet verloren of wordt niet bijgemaakt. Energie kan wel worden omgezet van de ene energievorm in de andere of overgedragen van het ene systeem naar het andere.
• Tijdens een chemische reactie wordt dus meestal energie afgegeven (exo-energetische reactie) of opgenomen (endo-energetische reactie).
• Tijdens een labo gebruik je een bunsenbrander om een proef uit te voeren (aardgas verbranden). Voor vuurwerk wordt gebruikgemaakt van verschillende metalen, zoals aluminium, natrium, magnesium en koper. Die zorgen voor het licht- en knaleffect. Tijdens die chemische reacties komt er energie vrij: we spreken van een exo-energetische reactie.
• Reactie-energie (ΔE)


  Het verschil tussen de chemische energie-inhoud van de reactieproducten (E,) en de chemische energie-inhoud van de reagentia (E)
• Een exo-energetische reactie wordt bijgevolg gekenmerkt door een negatieve reactie-energie: er komt energie vrij tijdens de reactie.
• Wanneer warmte vrijkomt, spreekt een chemicus van een exotherme reactie. Een bekende toepassing daarvan is de hotpack. Door het activeren van de hotpack start een exotherme reactie: de omgevingstemperatuur stijgt.
• Een exo-energetische reactie kan voor grote schade zorgen bij verkeerd gebruik. Denk maar aan de grote hoeveelheid energie die vrijkomt bij de explosie van buskruit.
• Analyse en synthese zijn tegengestelde reacties. Wanneer we die reacties omdraaien, zal er energie nodig zijn om de reactie uit te voeren. Tijdens zo'n reacties wordt er dus energie opgenomen: het zijn endo-energetische reacties.
• Uit de wet van behoud van energie kun je concluderen dat de reagentia minder chemische energie hebben dan de reactieproducten (ER<E).
• Een endo-energetische reactie wordt bijgevolg gekenmerkt door een positieve reactie-energie: er wordt energie toegevoegd tijdens de reactie.
• In opdracht 22 daalt de omgevingstemperatuur. De reactie heeft energie nodig om te kunnen plaatsvinden: ze neemt warmte op uit de omgeving. We spreken dan van een endotherme reactie. Een bekende toepassing is het coldpack.
• Een endo-energetische reactie kan voor grote schade zorgen bij verkeerd gebruik.
• Tijdens een chemische reactie worden de aanwezige atomen herschikt ter vorming van nieuwe stoffen.
• Hoe wordt een chemische reactie genoteerd?

  1. Reagentia

  2. Reactieproducten
• Welke types chemische reacties bestaan er?

  • Analyse
  • Synthese
• De wet van Lavoisier (behoud van massa): De totale massa voor en na een chemische reactie blijft gelijk.
• Stoffen bevatten een specifieke hoeveelheid energie: de chemische of inwendige energie (E).
• Chemische reacties kunnen nuttig zijn als energiebron in het dagelijks leven (bv. warmte, elektriciteit), maar kunnen ook nadelig zijn (bv. verduren van materialen).
• Er bestaan exo- en endo-energetische reacties.