thema 4 + 5 + 6 biologie

• DE 7 classificatie niveaus

  domein-> rijk-> stam-> klasse-> orde-> familie-> geslacht-> soort
• wat is een soort

  een soort is een verzameling van organismen met onderling zeer sterke gelijkenissen die in natuurlijke omstandigheden kruisen en daarbij vruchtbare nakomelingen vormen
• kruising van paard en ezel

  muilezel (kunnen niet voortplanten)
• binomiale

  2 namen
• binomiale naam bestaat uit 2 delen :

  geslachtsnaam en soortaanduiding
• vb. paarse dovennetel: Lamium purpulum L.

  -> Lamium-dovennetel-geslachtsnaam

  -> Purpulum-paars-soortaanduiding

  ->L. -Linnaeus- afk. van de naamgever
• mutaties

  plotselingen veranderingen in het DNA
• geslachtelijke voortplanting

  elk individu is een unieke combinatie van vaderlijk en moederlijk DNA
• nadelige eigenschappen verdwijnen dikwijls op termijn bv. ijsbeer met bruine vacht valt op in wit gebeid en kan makkelijk gevangen worden en kan niet op prooi aanvallen.
• voordelige eigenschappen kunnen aan de basis liggen van het ontstaan van een nieuwe soort en dus van evolutie vb. ontstaan giraffe met lange nek
• evolutie is het ontstaan van een nieuwe soort uit een andere soort of het uiteenvallen van één of twee of meerdere andere soorten.
• isolatie van populaties kan er voor zorgen dat een soort uiteen valt in meerdere soorten.
• alle levende wezens zijn onderling verwand!!!!
• 1. eerste classificatie

  organisme met bloed <-> organismen zonder bloed

  planten met eetbare delen <-> planten met giftige delen
• 2 op basis van anatomische of morfologische kenmerken:

  planten en zwammen, met vaste standplaats <-> dieren, die bewegen
• 3. ontdekking van de lichtmicroscoop

  ontdekking van een cellige organismen , protisten genoemd
• 4. ontdekking van de electronenmicroscoop

  ontdekking van cellen met een celkern of eukaryote cellen <-> cellen zonder celkern of prokaryote cellen
• 5. op basis van biochemische en genetische kenmerken

  3 domeinen, Eukaryoten, Archea en bacteria
• eukaryoten (met echte celkern)

  • animalia of dieren
  • plantae of planten
  • Fungi of zwammen of schimmels
  • Protozoa
  • Chromista
• prokaryoten (zonder echte celkern)

  • bacteria
• animalia of dieren bv. egel

  • meercellig
  • heterotroof
  • cellen zonder celwand
• Fungi of zwammen of schimmels bv. vliegenzwam

  • eencellig/meercellig
  • heterotroof
  • cellen met celwand
• Protozoa bv. amoebe

  • eencellig
  • meestal heterotroof
• chromista bv. kiezelwier

  • eencellig
  • meestal autotroof
• bacteria

  • eencellig
  • autotroof of heterotroof
  • met celwand
• verschil prokaryoot en eukaryoot

  
• micro-organismen worden ingedeeld in volgende groepen

  • bacteriën en archea
  • gisten
  • protozoa
  • eencellige algen
  • virussen
• Bacterien en archea

  
• bouw van bacterien en archea

  
• bacteriën en archea uitleg:

  • eencellig
  • prokaryoot: hun DNA zweeft vrij in cytoplasma
  • kluwenvorming DNA en plasmiden (=ringvormige stukjes DNA)
  • celmembraan: stofuitwisseling met uitwendig milieu regelen
  • celwand en (eventueel) kapsel of slijmlaag: extra bescherming
  • zweepharen en pili: voortbeweging
• verschillend vormen van bacteriën archea:

  • kokken: rond
  • bacillen: staafvorming
  • spirillen: spiraalvorming

  
• metabolisme bij bacteriën en archea: autotroof: maken eigen energierijke organische stoffen aan

  *gebruiken zonlicht als energiebron-> foto-autotroof

  *gebruiken energie uit verbreken van chemische verbindingen-> chemo-autotroof
• metabolisme bij bacteriën en archea: heterotroof: moeten organisch materiaal verteren en energierijke stoffen eruit opnemen
• aerobe celademhaling

  aeroob: energie vrijzetten uit energiekrijke stoffen met behulp van zuurstofgas
• anaerobe celademhaling

  anaeroob: energie vrijzetten uit energierijke stoffen zonder zuurstofgas
• conjugatie: prokaryoten geven plasmiden aan elkaar door via een conjugatiepilus=> nieuwe eigenschappen voor de ontvanger

  vb. doorgeven van antibioticaresistentiegen

  
• cystevorming: aanmaak van extra beschermende laag om extreme milieuomstandigheden te overleven

  => cyste of endospore
• -Archaea komen voor in de darmen van dieren en helpen daar met de vertering, waarbij zij dan methaangas produceren

  grote rol in broeikaseffect
• bouw van gisten

  
• metabolisme bij gisten: heterotroof: gisten moeten organisch materiaal verteren en energierijke stoffen eruit opnemen

  *dood materiaal=> saprofyten

  *levend materiaal=> parasieten