endocrinum

• Hormonen spelen in alle mogelijke stelsels een belangrijke rol in systemische regulatie
• Endocriene klier


  • Gaat over een endocriene wijze van stoffen afgeven
  • We produceren stoffen in een celdeel en we geven die af aan de bloedbaan
  • Wordt getransporteerd naar een welbepaalde zone waar er specifieke receptoren zijn
  • Die gaan die stoffen binden
  • Je krijgt een resultaat afhankelijk van hormoon tot hormoon
• Invloed op doelorgaan


  • Receptoren zijn belangrijk en afhankelijk van het soort hormoon zijn er verschillende soorten receptoren
  • Eiwithormonen: membraanreceptoren
  • Vethormonen: cytoplasmatische hormonen
  • Schildklierhormonen: kunnen doorheen de membraan → cytoplasmatische receptoren
• Vrije fractie/ gebonden fractie

  • Hormonen zijn niet zomaar los in het bloed
  • Voor een groot deel gebonden op eiwitten
  • Voor een heel klein deel vrij
• • Testosteron is voor 90 – 95% gebonden aan een eiwit
  • 5 – 10% maximaal is dus maar vrijdag
• Seks hormoon bindend globuline


  • Daar bindt testosteron op
  • Binding is zeer strak, affiniteit is zeer groot, capaciteit is niet zo groot
• Albumine


  Binding is zeer zwak, capaciteit is zeer groot
• Biobeschikbare fractie


  • Vrije fractie + wat gebonden is op albumine
  • Wat heel snel beschikbaar is en wat je direct kan gebruiken
• Halfwaardetijd


  • Hoelang duurt het tot de concentratie gedaalt is tot 50% van de oorspronkelijke concentratie
  • Voor bepaalde hormonen is die zeer klein en voor anderen is die zeer groot
  • Belangrijk binnen de farmacie
• Regeling


  1. Deel waarin de regeling gedaan wordt door de stof

  2. Feedback mechanisme (negatief of positief)
• Negatief feedbackmechanisme: door de stijging van de stof die geproduceerd wordt gaat de LH en FSH gaan dalen
• Hypothalamus


  • Vrij onbegrensd gebied dat heel veel verschillende kernen bevat
  • Produceert heel veel verschillende hormonen die we releasing/ inhibiting factoren noemen
• Releasing factoren


  Gaan andere stoffen makkelijker vrijstellen
• Inhibiting factoren


  Gaan andere stoffen inhiberen
• Hypofyse


  Bestaat uit 3 delen: Adenohypofyse, Neurohypofyse, Pars intermedia
• Embryonaal is de hypofyse ontstaan door het samengaan van het spijsverteringsstelsel met de neurale buis

  
• De neurohypofyse is een rechtstreekse verbinding met de hypothalamus, voor de adenohypofyse is dat niet zo

  
• Functies hypothalamus


  • Hongercentrum
  • Dorstcentrum
  • Thermoregulatie
  • Beïnvloeden neurohypofyse
  • Beïnvloeden adenohypofyse
• Thermoregulerend centrum


  • Thermosensoren geven temperatuur door aan het centrum
  • Koudereceptoren en warmtereceptoren
• Thermoregulatie


  1. Warmteproductie

  2. Warmteverlies

  3. Convectie

  4. Conductie

  5. Radiatie

  6. Verdamping van water
• Hyperthermie


  Te hoge temperatuur
• Hypothermie


  Te lage temperatuur
• ADH


  Wordt vrijgegeven, bindt op de distale tubulus en verzamelbuisjes, meer waterkanalen worden geproduceerd, meer water kan onttrokken worden
• Steroïdogenese


  1. Cholesterol als basisprecursor

  2. Omvorming in mitochondriën tot pregnenolon

  3. Progesteron als kruispunt hormoon

  4. Omvorming naar androgenen en estrogenen

  
• Bijnierschors


  • Verschillende zones voor aldosteron en cortisol
• Follikelontwikkeling


  Primordiale follikel → primaire follikel → secundaire follikel → tertiaire follikel → graafse follikel
• Tweecellen model


  • Tekacellen vormen cholesterol om naar progesteron en progesteron naar androgenen
  • Grannulosacellen vormen androgenen om tot estrogenen

  
• In secundaire en vroegtertiaire follikels hebben tekacellen alleen receptoren voor LH, grannulosacellen hebben FSH-receptoren
• Tweecellen model


  Rond de eicel ligt een laag van cellen = grannulosacellen en daarrond liggen de tekacellen
• Steroïdogenese in tekacellen


  1. Tekacellen vormen cholesterol om naar progesteron

  2. Progesteron naar androgenen

  3. Diffunderen in de richting van de grannulosacellen

  4. Omgevormd tot estrogenen

  
• Door de werking van LH en FSH
• Tekacellen in secundaire en vroegtertiaire follikels

  • Alleen receptoren voor LH
  • Enkel LH kan binden
  • LH zwengelt alle enzymen aan die van cholesterol progesteron zullen maken en van progesteron androgenen
  • Heeft geen effect op aromatase

  
• Granulosacellen in 2-cellen model

  • FSH-receptoren (geen LH)
  • FSH heeft groot effect op aromatase hoeveelheid en aromatase activiteit
  • Androgenen omgezet in estrogenen
• Er is een wisselwerking, samenwerking tussen de tekacellen en de grannulosacellen om progesteron te maken (enkel in de tekacellen) en estrogenen te maken (enkel in de grannulosacellen)

  
• Rijping follikels


  1. Veel meer infiltraties van bloedvaten

  2. Cellen brengen ineens LH-receptoren tot expressie

  3. Teka-internacel: gaat nog steeds cholesterol omzetten tot progesteron en hiervan dan androgenen maken

  4. Diffunderen naar de grannulosacel: maar die heeft nu FSH receptoren én LH receptoren tot expressie gebracht

  5. Hier kan zowel LH als FSH binden

  6. Cel heeft ook enzymen die cholesterol omvormen tot progesteron en van hieruit androgenen maken

  7. Je gaat ook progesteron maken dat zowel in de teka- als grannulosacel gemaakt wordt
• • Er is nu een veel grotere aanvoer van androgenen omdat je 2 wegen hebt waardoor je androgenen gaat maken
  • Ook toename van de estrogenen
• • De grannulosacellen worden steeds groter en grotere naarmate dat de follikels ontwikkelen
  • Bij de ovulatie wordt de eicel weggekatapulteerd en blijven er grannulosacellen en tekacellen over, maar het is zodanig geëvolueerd waardoor de overgrote meerderheid grannulosacellen zijn
• • In de grannulosacellen maak je nog steeds een grote hoeveelheid progesteron
  • Die grote hoeveelheid is er nog doordat er is nog steeds een grote stimulatie van LH, FSH, HCG, .. wanneer de eicel bevrucht is
  • Zo veel progesteron is nodig om de vrucht te laten innestelen in de baarmoeder
  • Progesteron is een zeer belangrijk hormoon voor de gezondheid van de baarmoeder en is ook zeer erg beschermend tegen baarmoederhalskanker
• Mannelijk voortplantingsstelsel


  • Steroïdogenese vooral over de leydigcellen
  • Leydigcellen worden aangestuurd door LH
  • Certolicellen in de zaadbuisjes worden aangestuurd door FSH: produceren inhibine
  • Leydigcellen spelen de belangrijkste rol: cholesterol → progesteron → androgenen
  • Belangrijkste hormoon dat daar geproduceerd wordt zijn de androgenen

  
• Hormonen kunnen rondzwemmen op 3 manieren: gebonden aan eiwitten (albumine, sekshormoon bindend globuline, androgeenbindend proteïne), vrij, biobeschikbaar (vrije fractie + gebonden fractie aan albumine)