vademecum

• Proto- en pseudowetenschap


  • Interesse in begrijpen wereld rondom ons
  • Leergierigheid leidde tot wetenschap
• Wetenschappelijke methode


  1. Nauwkeurige observatie

  2. Experimenten
• Vanaf 19e eeuw gebruik wetenschappelijke methode gedragswetenschappers
• Protowetenschap


  • Voorwetenschappelijke kennis: nog niet wetenschappelijk onderzocht
  • Gebaseerd +/- toevallige ervaringen
  • Kennis menselijk gedrag voor 19e eeuw = protoweteschap
  • Mensenkennis = voorwetenschappelijk (voor waar aannemen, zonder onderzoek)
  • Basis impliciete persoonlijkheidstheorie (opvattingen gebruikt om persoonlijkheid van ander in te schatten)
• • Protowetenschap KAN correct zijn, MAAR: Besluit trekken op basis beperkt aantal ervaringen, i.p.v. systematisch onderzoek
  • Personal bias: laten leiden door persoonlijke voorkeur & idee
  • Confirmation bias: letten op info die oordeel bevestigd
• Systeem 1-denken


  • Snelle inschatting situatie
  • Snel besluit nemen (stereotypen, cognitieve biases)
• Systeem 2-denken


  • Meer inspanning (duurt langer)
  • Logische redeneringen opbouwen
  • Grotere kans juiste conclusie
• Pseudowetenschap


  • Theorieën & opvattingen voorgesteld alsof ze wetenschappelijk zijn
  • Niet bevestigd door wetenschappelijk onderzoek
  • Gebruik van wetenschappelijke begrippen & modellen om zo over te komen
• Wetenschapspopularisatie kan leiden tot pseudowetenschap: vertalen van wetenschap(pelijke termen) zodat het 'gewone' volk het kan verstaan, nuances gaan verloren, waarheid klopt soms niet meer
• • Soms gepaard met commerciële doelen
  • MBTI: populair online & bedrijfswereld, niet wetenschappelijk onderbouwd, momenteel = zelfereflectietool, toch verdienen ze dan geld met die workshops
  • Wetenschappelijk onderzoek gesponsord door bedrijf, onderzoeksresultaten mogen winst niet in gevaar brengen (cherry picking, alleen voordelige resultaten aankaarten)
• Pseudowetenschap kan gevaarlijk zijn, zoals 'burn-out coaches & life-coaches' in Vlaanderen die vaak geen wetenschappelijke opleiding hebben en niet in staat zijn om ernstige problemen te behandelen
• Sommige klassieke theorieën zijn pseudowetenschap (of op randje van), omdat ze ooit wel wetenschappelijk waren maar nu verouderd zijn, zoals psychoanalyse & humanistiche pyschologie