Module 7

• Grondverzet = verzamelwoord dat wijst op het verplaatsen van grond (bv. uitgravingen, ophogingen)
• Bij werken zoals uitgravingen komen bodemmaterialen vrij. De grondverzetsregeling legt vast wat er moet gebeuren als u grondwerken zelf doet of laat uitvoeren

  • Bodemmaterialen = uitgegraven bodem, baggerspecie, ruimingsspecie, grondbrij en bentonietslib
  • Met afkomst = uitgraving van de bodem, verdiepen, verbreden of onderhouden van bevaarbare waterlopen of oppervlaktewateren, wassen en triëren van gewassen uit de volle grond en een mengsel van uitgegraven bodem en bentoniet (kleisoort) van toepassingen bij grond- en putboringen en grondwerken
• Grondverzet is in Vlaanderen wettelijk geregeld door het Bodemdecreet en het VLAREBO-Besluit (het Vlaams Reglement voor Bodemsanering en Bodembescherming). Hierin staan ook de regels die gevolgd moeten worden bij de uitvoering van de werken om de bodem te hergebruiken
• De regeling is nodig om te vermijden dat verontreinigde bodem opnieuw gebruikt zou worden

  1. Milieu gebaat bij het vermijden van nieuwe bodemverontreiniging
  2. Ontvanger of gebruiker van de grond beschermen tegen de aanvoer van verontreinigde bodem
• De doelstelling van de regeling van grondverzet = de verspreiding van bodemverontreiniging te beheersen en het duurzame gebruik van bodemmaterialen te bevorderen
• Er zijn voorwaarden voor het gebruik van bodemmaterialen en ook een procedure voor het traceren van bodemmaterialen.
• Traceren is mogelijk dankzij

  1. bodembeheerorganisaties,
  2. tussentijdse opslagplaatsen
  3. grondreinigingscentra
  4. inrichtingen voor de opslag en behandeling van bagger- en ruimingsspecie
• Deze grondverzetsregeling is opgenomen in het Bodemdecreet (Titel III, Hoofdstuk XIII) en in het hoofdstuk XIII - het gebruik en de traceerbaarheid van bodemmaterialen – in het VLAREBO. De bepalingen van dit hoofdstuk regelen de traceerbaarheid en het gebruik van bodemmaterialen in de volgende toepassingen.

  1. Als bodem
  2. Voor bouwkundig bodemgebruik
  3. In een vormvast product
• Bij traceren is ook het volgende van toepassing: ‘Het is verboden om verschillende partijen bodemmaterialen met verschillende milieuhygiënische kwaliteit te mengen met de bedoeling voor de gemengde partij een gebruik in aanmerking te laten komen die voor de niet-gemengde partijen bodemmaterialen niet is toegestaan.(art.160)’
• In Vlaanderen is het gebruik (en het transport) van bodemmaterialen afhankelijk van het opstellen van een technisch verslag. Het opstellen daarvan moet gebeuren onder leiding van een bodemsaneringsdeskundige volgens de standaardprocedure.
• Traceerbaarheidsprocedure = kwaliteitszorgsysteem dat moet garanderen dat de bodemmaterialen volgens de gestelde voorwaarden op rechtmatige wijze worden gebruikt
• • Traceerbaarheidsprocedure zorgt voor de uitwisselbaarheid van informatie en maakt een onafhankelijke controle mogelijk.
  • De erkende bodembeheerorganisatie is de beheerder van de traceerbaarheidsprocedure die de essentiële stappen in het gebruik van bodemmaterialen moet begeleiden en controleren.
• Traceerbaarheidsprocedure maakt het mogelijk om het verband te leggen tussen de plaats van herkomst, het beoogde gebruik en de plaats van het gebruik van de bodemmaterialen
• Wat als traceerbaarheid niet mogelijk is?

  • Als bodemmateriaal niet onder Hoofdstuk XIII van het VLAREBO-besluit valt dan kan men niet met een technisch verslag werken
  • Praktijk: hoop grond die in verleden is uitgegraven --> niet duidelijk waar vandaan of historiek
  • Hoop krijgt classificatie afvalstof zoals voorzien in Materialendecreet en het VLAREMA
• VLAREMA = Vlaamse regelgeving betreffende duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen
• Hoe werkt het vervoer van bodemmaterialen?

  Naargelang de hoeveelheid, de aard van de verontreiniging, het afgelegde parcours en de uiteindelijke bestemming verschillende administratieve verplichtingen van toepassing, telkens met specifieke transportdocumenten
• Voor de uitvoering van de grondwerken kan een technisch verslag nodig zijn. De bouwheer moet het technisch verslag laten opmaken door een erkende bodemsaneringsdeskundige. In het technisch verslag gaat de erkende bodemsaneringsdeskundige na hoe het bodemmateriaal opnieuw gebruikt kan worden. Zo kan de aannemer nagaan waar en hoe hij de bodemmaterialen kan gebruiken
• Is het verplicht om een technisch verlag vooraf de werken op te laten stellen?

  Neen. U mag het bodemmateriaal tijdelijk opslaan op uw eigen terrein of direct afvoeren naar een tussentijdse opslagplaats. De uitbater van de tussentijdse opslagplaats neemt dan de verplichting van de opmaak van het technisch verslag over en zorgt voor de verdere opvolging van de traceerbaarheidsprocedure.
• • Een technisch verslag is steeds verplicht wanneer er in totaal meer dan 250 m3 bodemmaterialen vrijkomen tijdens de werken, ook wanneer (een deel van) deze bodemmaterialen hergebruikt kunnen worden binnen het project zelf.
  • Voert u de werken uit op een verdachte grond? In dat geval hebt u ook voor kleinere werken een technisch verslag nodig voor de af te voeren bodemmaterialen.
• In de volgende gevallen moet u als bouwheer een technisch verslag (bij afzet buiten de kadastrale werkzone) laten maken

  • Volume bodemmateriaal dat bij de werken vrijkomt = groter dan 250m3
  • Uitgraving of ruiming op verdachte grond
  • Hoop opgeslagen bodemmateriaal is groter dan 250m3 + bestaat uit uitgegraven bodem, bagger- of ruimingsspecie of bentonietslib

  Ook verplicht bij samengestelde hopen van verschillende kleine uitgravingen of ruimingen waarvoor er afzonderlijk geen technisch verslag nodig was
• In de volgende gevallen is er bijvoorbeeld geen technisch verslag nodig

  • Uitgravingen op niet verdachte grond + volume is kleiner dan 250m3
  • Uitgraving of ruiming op verdacthe grond + volume kleiner dan 250m3 en enkel gebruikt binnen de kadastrale werkzone volgens een code van goede praktijk
  • Hoop opgeslagen bodemmateriaal = ENKEL grondbrij
  • Bodemmaterialen uitgegraven in kader van bodemsanering
  • Transport naar tussentijdse opslagplaats of grondreinigingscentrum
• kadastrale werkzone = combinatie van het begrip kadastraal perceel en het begrip werk- of werfzone. Een gebruik binnen de kadastrale werkzone wil zeggen het opnieuw gebruiken van bodemmaterialen binnen de werfzone.
• De verdachte gronden zijn

  • Alle risicogronden
  • Alle gronden waarvan men weet dat er aanrijking is met verontreinigende stoffen boven de richtwaarde of de waarde voor vrij gebruik van uitgegraven bodem
  • Alle wegen, oude wegbeddingen en wegbermen
  • Elke waterbodem van een oppervlaktewaterlichaam met lozing van huishoudelijk afvalwater of bedrijfsafvalwater, of dat hemelwater ontvangt dat afkomstig is van een gewest- of autosnelweg.
• Wat is de driedelige code?


  De milieuhygiënische kwaliteit en de bijhorende hergebruiksmogelijkheden van uit te graven, te baggeren of te ruimen bodemmaterialen worden in het technisch verslag en op de conform verklaring vastgelegd in een driedelige code. Deze code zal dan de voorwaarden bepalen onder dewelke de bodemmaterialen mogen worden toegepast.
• 3-delige code is een vertaling van de voorwaarden voor gebruik van uitgegraven bodem zoals beschreven in afdeling III van hoofdstuk XIII van het VLAREBO. Samengevat:

  • X: algemeen gebruik als bodem buiten de kadastrale werkzone
  • Y: gebruik binnen de kadastrale werkzone als bodem of bouwkundig bodemgebruik/vormvast product
  • Z: gebruik als bodemgebruik/vormvast product
• Welke bodembeheerorganisaties zijn er in Vlaanderen?

  Grondbank VZW en Grondwijzer VZW
• Grondreinigingscentra = bedrijven die vergund zijn voor de reiniging van verontreinigde, uitgegraven bodem. Een grondreinigingscentrum werkt volgens een code van goede praktijk
• Biologische grondreiniging

  • biologische afbreekbaarheid van welbepaalde contaminanten en de aanwezigheid van specifieke bacteriën
  • Contaminanten = voornamelijk lineaire koolwaterstoffen (bv. diesel, benzine, benzeen, xyleen...)
  • Door zo gunstig mogelijke omstandigheden voor de aanwezige micro-organismen
  • Gronden eerst zeven en dan in biopoles leggen door gebruik te maken van een omzetmachine. Omzetten van grond zorgt voor beluchting, verkruimeling en homogenisatie van verontreiniging
  • Afhankelijk van zuiverheidsgraad = hergebruik als bodem of in bouwkundige toepassing
• Fysico-chemische grondreiniging

  • Mogelijk bij gronden waarbij verwerking via een biologische reiniging niet mogelijk is (bv. zware metalen, PAK's, PCB-houdende materialen, PER en TRI...)
  • Basisprincipe: de aanwezige verontreinigingen concentreren in een zo klein mogelijk restvolume en aldus een zo groot mogelijk aandeel hergebruiken
  • Herwinbare grondstoffen (bv. zand en grind) die een nieuw leven vinden als secundaire grondstof in diverse bouwtoepassingen zoals stabilisé, beton, enz