nw transportstelsel

• Bloed


  Transportstelsel of circulatiestelsel met als doel: nuttige bestanddelen in het bloed naar alle cellen brengen; afvalstoffen naar de excretie-organen brengen
• Bloedfuncties (4)


  • Transportfunctie: O2 en voedingsstoffen naar de cellen, CO2 en afvalstoffen naar longen, lever of nieren, Hormonen naar de doelwitcellen, Afweer tegen ziekteverwekkers, Bloedstolling, Homeostase
• Soorten bloedcellen


  • Rode bloedcellen of erytrocyten
  • Witte bloedcellen of leukocyten
  • Bloedplaatjes of trombocyten
• Stolling van het bloed

  Kettingreactie zodra contact met O2, Laatste stap: fibrinogeen -> fibrine -> trombine
• Hematocrietwaarde


  Procent van het bloed ingenomen door rode bloedlichaampjes, Hoge waarde = meer ATP-productie, beter uithoudingsvermogen, maar verhoogd risico op trombose en embolie
• Bloedvaten


  • Slagaders of arteriën
  • Haarvaten of capillairen
  • Aders of venen
• Slagaders


  • Zuurstofrijk bloed transporteren van het hart naar de organen, Uitzondering: longslagader transporteert zuurstofarm maar CO2-rijk bloed naar de longen
• Haarvaten


  • Uitwisseling van stoffen t.h.v. de organen, O2 en voedingsstoffen afgeven, CO2 en afvalstoffen opnemen, Uitzondering: t.h.v. longen wordt O2 opgenomen en CO2 afgegeven
• Aders


  • Zuurstofarm bloed transporteren vanuit de organen naar het hart, Uitzondering: longaders transporteren zuurstofrijk van de longen naar het hart
• Hart


  Spier die bloed in de slagaders pompt, Twee types cellen nodig: Cellen van het geleidingsweefsel (elektrische prikkel opwekken) en Spiercellen (samentrekking)
• Hartcyclus


  Fase 1: diastole (400 ms), Fase 2: boezemsystole (100 ms), Fase 3: kamersystole (300 ms)
• Prikkelgeleidingssysteem


  • Hart = autonoom orgaan, onder invloed van het CVC in het verlengde merg
• Electrocardiogram


  Registreren van elektrische activiteit van het hart, Registreren van ladingsverschillen a.g.v. veranderende ionenconcentraties
• Hartminuutvolume


  Hartdebiet = hoeveelheid bloed per minuut, Afhankelijk van hartritme en slagvolume
• Cardiovasculair systeem tijdens inspanningen

  Bloedverdeling: Meer dan 80% spieren en minder dan 20% organen, Groter maximaal hartvolume, Trager hartritme in rust
• Arteriële druk


  Druk op de wand van de grote slagaders, Gevolg van pompwerking van het hart, Hoge druk in haarvaten, Lage druk in aders
• Bloeddrukwaarden


  Bovendruk = systolische druk (max. bij samentrekken kamers), Onderdruk = diastolische druk (min. tijdens ontspanningsfase), Ideale waarde = 120/80 mmHg, Hypertensie = vanaf 140/90 mmHg, Hypotensie = 90/60 mmHg of lager
• Lymfestelsel: Functie is afvoeren van overtollig weefselv
• Inhoud


  • Arteriële en veneuze druk
  • Bloeddrukwaarden
  • Bloeddrukmeting
  • Aanpassingen van de bloedruk bij inspanning
• Arteriële druk


  Druk op de wand van de grote slagaders, gevolg van pompwerking van het hart
• Veneuze druk


  Druk op de wand van de aders, erg lage druk
• Afhankelijk van


  • Slagvolume
  • Hartritme
  • Elasticiteit slagaders
• Bloeddruk


  Uitgedrukt in mmHg
• Bovendruk


  Systolische druk, maximale druk bij samentrekken kamers
• Onderdruk


  Diastolische druk, minimale druk tijdens ontspanningsfase
• Ideale waarde


  120/80 mmHg
• Hypertensie


  Hoge bloeddruk, vanaf 140/90 mmHg
• Hypotensie


  Lage bloeddruk, 90/60 mmHg of lager
• Bloeddrukmeting


  • Analoog
  • Digitaal
• Lymfestelsel


  Afvoeren van overtollig weefselvocht en afvalstoffen, verwijderen van ziekteverwekkers en afvalstoffen
• Lymfevatenstelsel


  Open stelsel met afvoerende functie
• Lymfecapillairen


  Microscopisch kleine vaatjes, openingen tussen cellen van weefsels, monden uit in lymfevaten
• Lymfevaten


  Grotere vaten, kleppen aanwezig om terugstroom te verhinderen, monden uit in lymfestam en borstbuis
• Lymfestam en borstbuis


  Borstbuis = grootste buis, verzamelt lymfe van onderste lichaamshelft, linkerarm en linkerhelft van het hoofd. Lymfestam = kleinere buis, verzamelt lymfe van rest van het lichaam. Beide buizen brengen lymfe naar het bloed.
• Lymfeorganen


  • Lymfeknopen
  • Milt
  • Zwezerik = thymus
  • Beenmerg
  • Amandelen
• Lymfeknopen


  Verdikkingen, organen met holtes waarin witte bloedcellen zitten
• Milt


  Witte pulp = rijk aan lymfocyten, rode pulp = rijk aan bloedvaten
• Zwezerik = thymus


  Bevat thymocyten
• Lymfeorganen


  • Bevatten witte bloedcellen
• Vorming en functie van weefselvocht

  Water + opgeloste stoffen naar de intercellulaire ruimte, uitwisseling van nuttige stoffen en afvalstoffen t.h.v. weefsels, rode bloedcellen + eiwitten blijven achter