Lesson 4

• Evaluation of Writing

  1. You must be able to evaluate the author's point of view, which is the attitude or opinion on the topic

  2. Evaluate means to assess the value of something

  3. When reading an opinion piece, you must decide if you agree or disagree with the writer by making an informed judgment
• Compare the Writers


  1. The first thing to do when you come across two pieces of writing with differing points of view is to compare the writers

  2. This means analyzing the people who have written the arguments
• Bias


  A prejudiced or preconceived notion about something
• Personal influences


  Personal experiences that may affect a writer's opinion
• Influences


  Events in life that affect a writer's opinion, openly disclosed
• Biases


  Prejudiced notions that usually taint the argument of the writer in a negative way
• Compare the Arguments


  When assessing the arguments of two pieces of writing, consider three main questions: Is the point of view logical? Is the point of view supported? Does the argument have appropriate sources?
• KALAKALAN SA PILIPINAS
• Masigla ang kalakalan bago pa dumating ang mga kolonisador apatnaraang dantaon bago pa man dumating ang mga Europeo, naglalakbay na sa karagatan at nakikipagkalakalan na ang mga tao sa Timog-Silangang Asya
• Naging daanan ng kalakalan ang mga karagatan pati na ang kalupaang bahagi ng timog mula India papuntang China at tumatawid pababa sa peninsula ng Malay
• Mula rito, sumasakay naman ng mga sasakyang dagat ang mga Tsino patungong Borneo, Singapore, Sumatra at iba pang isla sa Indonesia
• Sa kalupaan naman ng Arabia at India dumaraan ang mga manlalakbay at mangangalakal sa loob ng Timog Silangang Asya
• Ang Laguna Copperplate Inscription (LCI)
• Pinapatunayan sa pagkakatagpo ng Laguna Copperplate Inscription na may buhay na buhay na kalakalang nagaganap na sa Pilipinas bago pa man manakop ang mga Espanyol
• Mula rito, sumasakay naman ng mga sasakyang dagat ang mga Tsino patungong Borneo, Singapore, Sumatra at iba pang isla sa Indonesia


  Ang mga Tsino ay sumasakay ng mga sasakyang dagat patungo sa iba't ibang isla sa Timog Silangang Asya
• Ang Laguna Copperplate Inscription (LCI) Pinapatunayan sa pagkakatagpo ng Laguna Copperplate Inscription na may buhay na buhay na kalakalang nagaganap na sa Pilipinas bago pa man manakop ang mga Espanyol
• Sa opisyal na dokumentong yari sa tanso na natagpuan sa Laguna de Bay noong 1989, nasasaad na nagbayad na ng utang si Namwaran pati na ang kanyang pamilya ng halagang 1 kati at 8 suwarnas ng ginto (865 g. o nagkakahalaga ng USD 12,000 sa kasalukuyang panahon) sa pinagkakautangang Datu noong 900 AD
• Nasusulat sa lumang wikang Kavi ng Indonesia ang nakaukit sa LCI na natagpuan ng isang nag-aalis ng burak sa lawa at matapos ang pagpapasa-pasahan sa pagtatangkang ibenta ito, nauwi ito sa National Museum kung saan sinuri at binasa ng antropologong si Antoon Postma noong 1992
• Mula sa pinakamataas na pinuno ng Tundun (pinaniniwalaang Tondo ngayon) ang pahayag ng pagpapatawad sa utang dahil sa ginawang pagbabayad
• May nagaganap nang kalakalan at may kabihasnan na ang Pilipinas 621 taon bago pa man dumating rito ang mga Espanyol noong 1521 batay sa LCI na may tinatayang panahong 900 Bago sa Kasalukuyan
• Nakikipagkalakalan na ang mga ninuno natin sa mga naglalakbay mula sa mga kaharian sa Timog-Silangang Asya katulad ng sa Sumatra, Kampuchea, Champa at Siam bago pa man mag-ikasampung daantaon


  Ang mga ninuno natin ay nakikipagkalakalan sa iba't ibang kaharian sa Timog-Silangang Asya bago pa man mag-ikasampung daantaon
• Pinapatunayan ng mga nahukay na artefact na may kalakalang nagaganap sa pagitan ng Pilipinas, India, Champa (sinaunang pangalan ng Vietnam), China, Saudi Arabia at Borneo bago pa ang pananakop ng Espanya
• Nag-aangkat na ng ginto at perlas mula sa Pilipinas ang Funan, China noon pa mang 618-906 AD sa panahon ng Tang Dynasty
• Nagbebenta naman ang mga katutubong mangangalakal sa Lingayen at Mindoro ng kahoy panggawa ng mga sasakyang pandagat, bulak, abaka, bunga (para sa nganga), mani, perlas, sandalwood, rattan at bees wax sa iba’t ibang bahagi ng Asya hanggang 1417
• May mga porselanang gawa sa panahon ng dinastiya ng Sung na natagpuan sa Sta. Ana, Maynila na lumalabas sa carbon dating na dumating sa Pilipinas noong ika-13 daantaon
• Nagpapatunay na aktibo na ang China sa pakikipagkalakalan sa Pilipinas sa panahong ito
• Naungusan nila ang mga Arabong mangangalakal na dumating sa Pilipinas noong maagang bahagi ng ika-13 daantaon
• Interesado ang mga Espanyol na mangalakal kaysa sa magpaunlad ng likas na yaman ng Pilipinas dahil mas mabilis ang akyat ng pera sa kabang-yaman ng Espanya at mas diretsong sa kamay ng negosyante ang tungo ng pera
• Hindi nagmalasakit ang mga negosyanteng ito na mapaunlad ang mga produktong agrikultural
• Kung naplano mang paunlarin ito sa ilang bahagi ng Pilipinas sa ilang takdang panahon, mas nangibabaw pa rin ang interes ng mga Espanyol na magnegosyo at magpataw ng buwis na tinatawag na indulto de comercio sa bawat produktong isinasakay sa Kalakalang Galleon
• Produktong agrikultural

  • pulotpukyutan
  • beeswax
  • tubo
  • tabako
  • trigo
  • bunga
  • paminta
  • sutla
• Interes ng mga Espanyol na magnegosyo at magpataw ng buwis na tinatawag na indulto de comercio


  Mas nangibabaw pa rin sa pagpaplano ng paunlarin ang mga produktong agrikultural sa ilang bahagi ng Pilipinas sa ilang takdang panahon
• Mas nakinabang sa Kalakalang Galleon ang mga mangangalakal na Espanyol, Intsik, at ilang mestizo at principales
• Ang patakarang Espanyol sa mga likas na yaman at produktong agrikultural ng Pilipinas ay mas extractive, mapanikil, at mapagsamantala
• Nagsimula ang patakarang Espanyol sa pagkolekta ng tribute sa ilalim ng sistemang enkomyenda
• Si Nicholas Norton ay isa sa mga negosyanteng nagtangkang magpatanim sa Mindanao at maiipit sa sagad na katiwalian sa pagbubuwis
• Leandro De Viana tutuligsain ang talamak na katiwaliang nangyayari sa daungan ng mga barko
• Don Francisco Xavier Salgado ay inalok ng pagkakataong masolo o mamonopolisa ang paggawa ng alak mula sa nipa at tubo
• Gobernador Heneral Simon Anda at Gobernador Jose Basco ay mahihigpit na kakumpetensya ni Don Francisco Xavier Salgado
• Ang mga Gobernador Heneral sa Pilipinas ay magpapalit-palit