Forzas sociais e políticas

• A República orixinou actitudes de apoio e rexeitamento que dividiron a sociedade española e crearon un ambiente de tensión que foi en aumento. Diversos factores e circunstancias contribuíron a crear esta situación.
• En primeiro lugar o contexto internacional, marcado polo crac da bolsa de NY en 1929 e gran depresión. Esta situación económica agravou a división social e a loita de clases, pois todos os grupos tomaron posicións intransixentes:(3)
• • Oposición de terratenentes e empresarios, que retiran os seus capitais de España.1
• • Oposición da Igrexa, sobre todo da alta xerarquía eclesiástica encabezada polo cardenal Segura.2
• • Como consecuencia, o movemento obreiro radicalizouse e volveu o anticlericalismo.3
• A sociedade estaba politicamente posicionada e apareceron multitude de correntes de opinión, materializadas en partidos políticos. En liñas xerais, diferenciamos catro grupos ideolóxicos e políticos ao que hai que lle engadir os nacionalistas:(5)
• • Autoritarios ou extrema dereita: non aceptaron a legalidade republicana. Decláranse antimarxistas e defenden a unidade da patria, a orde social e o catolicismo.1

  • Fascistas:

  -JONS: Juntas de Ofensa Nacional-Socialista, Ramiro Ledesma, 1931

  -FE: Falanxe Española, Jose Antonio Primo de Rivera, 1933

  • Monárquicos:

  -Comunión Tradicionalista, 1931, antigos carlistas

  -Renovación Española, Calvo Sotelo, 1933
• • Dereitas: defensores dos dereitos da Igrexa, a propiedade privada e a

  orde tradicional. Apoio: pequenos e medianos propietarios e burguesía

  urbana.2

  -Partido Agrario. -Acción Popular, base de CEDA, Confederación Española de Derechas

  Autonómas, Gil Robles, 1934
• • Republicanos: defensa da república como forma de Estado, laicismo e

  reformismo. Fundamentalmente urbanas, destacando un grupo de

  intelectuais. Gran variedade ideolóxica:

  • Dereitas: Dereita Liberal Republicana-Alcalá Zamora-)

  -Centro-dereita: Partido Republicano Radical (PRR) de Lerroux,

  -Esquerda: Acción Republicana, Azaña, Partido Republicano Radical

  Socialista e ORGA, Casares Quiroga.

  nacionalismo (ORGA, ERC).
• • Nacionalistas:

  -Esquerra Republicana de Cataluña, Maciá e Companys

  -Partido Galeguista, Castelao e Alexandre Bóveda.

  -PNV
• • Forzas obreiras de esquerdas: organizacións e partidos obreiros que

  defenden os intereses de proletarios e xornaleiros, así como o

  establecemento dunha sociedade sen clases sociais nin propiedade

  privada. Oscilan entre o apoio e a oposición á República.

  • PSOE, Indalecio Prieto, J. Besteiro; UXT, Largo Caballero.

  -Partido Comunista, J. Díaz, D.Ibarruri “A Pasionaria”.

  -Anarquistas: CNT e FAI,1 (hostilidade cara o réxime)

  -Trotskistas: POUM (Partido Obreiro de Unificación Marxista)