Firm

• Dyfuzja


  Proces mieszania się ze sobą cząsteczek spowodowany ich przypadkowymi, spontanicznymi ruchami, prowadzący do spontanicznego lecz postępującego przemieszczania się substancji z obszaru, w którym stężenie tej substancji jest większe do obszaru w którym stężenie tej substancji jest mniejsze
• Osmoza


  Dyfuzja cząsteczek rozpuszczalnika najczęściej wody poprzez błonę półprzepuszczalną oddzielającą roztwory o różnym stężeniu przy jednoczesnym zahamowaniu przenikania cząstek ciała rozpuszczonego, woda przenika od roztworu hipotonicznego w kierunku hipertonicznego
• Przepływ masowy wody


  Zachodzi pod wpływem różnicy ciśnienia działającego na układ, podstawowy mechanizm warunkujący przemieszczanie się wody na duże odległości w elementach przewodzących (ksylem), może stanowić mechanizm przepływu wody w glebie
• Odwrócona osmoza


  Wymuszona dyfuzja rozpuszczalnika przez błon półprzepuszczalną rozdzielającą dwa roztwory o różnym stężeniu, zachodzi od roztworu o wyższym stężeniu substancji rozpuszczonej do roztworu o stężeniu niższym, zwiększając różnicę stężeń obu roztworów, musi zostać wywołana przyłożeniem do membrany ciśnienia o większej wartości i skierowanego przeciwnie niż ciśnienie osmotyczne
• Jony potasu zwiększają przepuszczalność błon komórkowych dla jonów i cząstek barwnika, natomiast jony wapnia zmniejszają przepuszczalność błon dla jonów i cząstek barwnika
• Plazmoliza graniczna


  Roztwór wywołujący plazmolizę u 50% komórek (plazmoliza kątowa) i brak plazmolizy u 50% komórek, odpowiada wartości osmotycznej komórki
• Ustalenie dokładnej wartości osmotycznej komórki


  Przygotowanie roztworów o pośrednich stężeniach np: 0,3M, 0,32M, 0,34M, 0,36M,...0,4M
• Plazmoliza


  Zjawisko w komórkach roślinnych w roztworze hipertonicznym, polegające na odstawaniu cytoplazmy od ściany komórkowej w jednym lub paru miejscach (plazmoliza kątowa), z upływem czasu zjawisko to się pogłębia przy jednoczesnym zmniejszaniu objętości wakuoli (plazmoliza wklęsła, wypukła)
• Deplazmoliza


  Zjawisko w komórkach roślinnych w roztworze hipotonicznym, polegające na pobieraniu wody przez komórkę
• Roztwór równy sile ssącej tkanki

  Roztwór, w którym tkanka bulwy ziemniaka nie zmienia wymiarów (woda nie wnika ani nie wypływa z tkanki)
• Siła ssąca


  Siła odpowiedzialna za wnikanie wody do komórki roślinnej, powstaje jako różnica między potencjałem osmotycznym (PO) a ciśnieniem turgorowym komórki (cT): S = PO - cT, osiąga większą wartość przy większym niedoborze wody w komórce, wywołanym np. intensywną transpiracją
• Substancje osmotycznie czynne


  Sacharoza i NaCl, po rozpuszczeniu wywierają ciśnienie osmotyczne, na drodze osmozy woda jest odciągana z otaczającej tkanki
• Zjawisko plazmolizy w komórkach wskazuje na przepuszczalny charakter błony komórkowej
• Zabicie lub uszkodzenie żywej plazmy przez trucizny, wysoką temperaturę, stężone kwasy, zasady powoduje zanik selektywnej przepuszczalności, cytoplazma staje się przepuszczalna dla substancji zawartych w wakuoli, mogą one dyfundować na zewnątrz i odwrotnie
• Pęcznienie

  Szybkość pęcznienia nasion uzależniona od rodzaju akumulowanego materiału zapasowego, poszczególne substancje koloidalne cechuje różna zdolność pochłaniania wody, najsilniej pęcznieje białko, słabiej skrobia, a tłuszcze jako związki hydrofobowe nie pęcznieją prawie wcale
• Temperatura

  Znacznie przyśpiesza proces pęcznienia nasion, nie wpływa na maksymalny stopień pęcznienia, po pewnym czasie ilość pobranej wody przez pęczniejące nasiona w każdej temperaturze jest taka sama
• Stężenie roztworu


  Im większe, tym mniejsze pęcznienie, gdyż cząsteczki substancji rozpuszczonej wiążą wodę siłami elektrostatycznymi w otoczkach hydratacyjnych i utrudniają koloidom imbibicję
• Punkt izoelektryczny


  Punkt, w którym kwasowe i zasadowe grupy białka znajdują się w równowadze, przy tym pH trwałość roztworu białka jest najmniejsza, a pewne białka ulegają nawet samorzutnemu wytrąceniu się, punkt izoelektryczny koloidów białkowych leży przy pH około 5, pęcznienie w punkcie izoelektrycznym jest najmniejsze
• Aparaty szparkowe


  W świetle otwierają się, w ciemności zamykają, reagują też na temperaturę (0 OC i powyżej 30 OC szparki zamykają się), zamykają się też przy deficycie wody w tkankach liścia
• Aparaty szparkowe pędów trzykrotki przetrzymywanych w wysokiej temperaturze w ciemności bez wody są zamknięte i dlatego nie następuje odbarwienie wysuszonego papierka nasączonego chlorkiem kobaltowym
• Bilans wodny


  Różnica między ilością wody pobranej i wytranspirowanej przez roślinę, w długim przedziale czasowym powinien mieć wartość dodatnią, a przynajmniej oba składające się na niego procesy powinny się równoważyć, choć w krótszych odcinkach czasowych jeden lub drugi proces może przeważać, przyjmuje wartości ujemne w letni słoneczny dzień lub w czasie silnego wiatru
• Czynniki wpływające na natężenie transpiracji


  • Stopień rozwartości szparek, temperatura (niedosyt wilgotności powietrza), siła wiatru (zwiększa siłę ssącą atmosfery)
• Zgodnie z prawem Stephana natężenie parowania zwiększa się przy brzegu na skutek efektu brzeżnego
• Bilans wodny przyjmuje wartości ujemne w letni słoneczny dzień lub w czasie silnego wiatru (warunki sprzyjające transpiracji, a niesprzyjające pobieraniu wody)
• Czynniki klimatyczne wpływające na natężenie transpiracji

  • Temperatura, od której zależy niedosyt wilgotności powietrza
  • Siła wiatru, który usuwa znad szparek warstewkę bogatego w parę wodną powietrza a przez to zwiększający siłę ssącą atmosfery
• Transpiracja podczas silnego wiatru silnie wzrasta
• Efekt brzeżny


  Przy brzegu para wodna porusza się nie tylko po torach prostopadłych do powierzchni parowania, ale również po torach ukośnych przez co wyraźnie zwiększa się wydajność transpiracji
• Zgodnie z prawem Stephana natężenie transpiracji jest wprost proporcjonalne do średnicy otworów a nie do ich powierzchni
• W warunkach sprzyjających pobieraniu wody (duża ilość wody dostępnej dla roślin), a niesprzyjających dla transpiracji (100 % wilgotności względnej powietrza) para wodna ulega skropleniu i woda przez hydatody wypływa w postaci ciekłej, ponieważ w tych warunkach w elementach przewodzących panuje dodatnie ciśnienie hydrostatyczne
• Dodanie do podłoża sacharozy powoduje że roślina nie może pobierać wody na drodze osmozy, można tu mówić o suszy fizjologicznej
• Odporność rośliny na deficyt wody

  • Zależy od grubości warstwy kutikuli, suberyny na powierzchni liścia
  • W warunkach deficytu wody aparaty szparkowe liścia szybko zamykają się i parowanie może zachodzić jedynie przez powierzchnię liścia
  • Natężenie transpiracji zależy od grubości warstwy kutikuli
  • Największą odporność na deficyt wody mają liście aloesu ponieważ posiadają najgrubszą warstwę kutikuli, mniejszą liście pszenicy a najmniejszą liście pelargonii
• Droga przepływu wody w roślinie

  1. Odcięcie pędu z kwiatem pod powierzchnią wody powoduje, że słup wody w elementach przewodzących nie ulega przerwaniu i barwnik jest podciągany w wiązkach przewodzących w pędzie a następnie przez mniejsze elementy przewodzące jest rozprowadzany po całych płatkach kwiatowych badanych roślin

  2. Następnie z wiązek przewodzących przenika do przestrzeni międzykomórkowych a następnie do komórek w płatku wywołując zmianę zabarwienia
• Świeża masa roślinna

  Masa uwodnionej tkanki roślinnej
• Sucha masa roślinna


  Masa tkanki roślinnej po odwodnieniu wskutek wyparowania wody w 105 oC
• Materiał „powietrznie suchy"


  Materiał roślinny wysuszony w temperaturze pokojowej w powietrzu o wilgotności względnej 50% lub niższej
• Woda wolna


  Woda tworząca roztwory zawarte w przestworach międzykomórkowych, naczyniach, wakuolach, oraz część wody w cytoplazmie
• Woda związana


  Woda stanowiąca integralny składnik koloidów wewnątrzkomórkowych oraz błon
• Liofilizacja


  Odwodnienie tkanki przez sublimację pary wodnej z zamrożonej tkanki pod obniżonym ciśnieniem
• Fermentacja alkoholowa


  Beztlenowy rozkład cukrów prostych na alkohol etylowy i tlenek węgla IV
• Czynniki wpływające na szybkość fermentacji alkoholowej


  • Skład chemiczny podłoża
  • Temperatura (optimum 20 – 25 oC)
  • pH środowiska (optimum 4 – 6)
  • Dostęp powietrza