SUMMATIVE

• Paglinang sa iba't ibang Disiplina/Larangan sa Pamamagitan ng Pagsulat
• Layunin


  • Maliwanagan at mapalalim ang ating kaalaman tungkol sa mga sumusunod:
  • Pagsulat
  • Sosyo-Kognitibong Pananaw sa Pagsulat
  • Pagsulat Bilang Multi-dimensyunal na Proseso
  • Mga kasanayan sa Akademikong Pagsulat
• Pagsulat


  Sa pasalitang gawain, walang pagkakataon para maiplano at maisaayos ang mga ideya at mapabuti ang mga ito, samantalang ang pagsulat ay nagbibigay ng pagkakataon upang maiplano para maiayos at mapabuti ang mga sasabihin
• Sosyo-Kognitibong Pananaw sa Pagsulat


  • Pagsasama-sama at pag-uugnay-ugnay ng mga dating pananaw na ang pokus ay produkto, proseso, konteksto at kognitib
  • Ang pagkatutuo ay may batayang panlipunan at ang pagkatuto ring ito ay isang prosesong interaktibo
• Ang ating lipunang ginagalawan ay nagbibigay kontribyusyon sa ating pagkatuto at nakakaapekto din ito pagdating sa ating pagsusulat tungkol sa mga paksang tinatalakay ang lipunan at sinasabi din na ito ay prosesong interaktibo dahil ang pakikipagsalamuha natin sa ibang tao ay nagbibigay daan para mapalawak ang ating kaalaman at may mga bago tayong natutuklasan
• Pagsulat Bilang Multi-dimensyunal na proseso


  • Ang pagsulat ay output ng iba pang makrong kasanayan tulad ng pakikinig, pagsasalita, at pagbasa na dumadaan sa proseso
  • Kailangang malaman ng isang indibidwal na ang unang burador na isinulat niya ay hindi perpekto
  • Binibigyan ng panahon sa prosesong ito na makapag-isip, makasulat ng ideya at makakuha ng kanyang burador
• Proseso ng isang multi-dimensyunal na pagsulat


  1. Brainstorming

  2. Borador

  3. Rebyu

  4. Pinuhin

  5. Ilathala

  6. Rebisahin
• Uri Ng Pagsulat


  • Akademik
  • Teknikal
  • Journalistik
  • Balita
  • Pitak
  • Editoryal/Pangulong-tudling
  • Lathalain
  • Referensiyal
  • Malikhain
• Akademik


  • Ang mga teksto ay karaniwang ginagamit o ipinagagawa sa iba't ibang akademikong kurso o sabjek
  • Karaniwang batay sa sariling opinion o reaksyon
  • Iba't ibang estilo ang paraan ng pagsulat dahil ginagamit sa iba't ibang kurso o sabjek
  • Mga halimbawa ay ang suring-basa, mga dyornal na pampropesyonal, rebyu ng field work na gawa ng mga kilalang mananaliksik, mga batayan at sangguiang aklat
• Akademik


  • Suriang Basa
  • Dyornal Pampropesyonal
  • Rebyu ng Field Work
  • Mga batayan at sangguniang aklat
• Macario Sakay: Tulisan o Bayani?
• Katipunero


  • Ipinanganak si Macario Sakay noong 1870 sa Tondo, Maynila
  • Nagsimula siya sa pagiging karaniwang manggagawa sa isang pagawaan ng kalesa
  • Naging mananahi, barber at actor sa mga moro-moro at komedya
  • Noong 1894, sumama si Sakay sa sangay ng Katipunan sa Dapitan
  • Nakatulong ang kaniyang pagiging actor sa gabi upang mapanatiling lihim ang kaniyang kaugnayan sa kilusang himagsikan
  • Isa sa mga nagging gawain ni Sakay ang pagtulong sa operasyon ng pahayagang Katipunan
  • Lumaban din siya na kasama si Andres Bonifacio sa probinsya ng Morong
• Generalismo


  • Sa unang bahagi ng Digmaang Pilipino-Amerikano, isa si Sakay sa mga ibinilanggo dahil sa salang sedisyon
  • Pinakawalan siya sa bisa ng isang amnestiya
  • Noon siya itinatag ang Republika ng Katagalugan sa tulong ng iba pang katipunero sa kabundukan ng Timog Luzon
  • Nagsilbing pangulo si Macario Sakay at tinawag siyang "Generalismo"
  • May iba-ibang pinuno sa bawat lugar
• Teknikal


  • Pangunahing layunin ng uring ito ng pagsulat na maghatid ng natatanging mensahe para sa isang tiyak na kinauukulan o mambabasa
  • Ginagamitan ng mga bokabularyong pang-agham, talahanayan, grap, tsart at mga bilang
  • Halimbawa ng teknikal na pagsulat ay memorandum, adyenda ng pulong, katitikan ng pulong, taunang ulat ng kompanya, proposal, resume o curriculum vitae at liham pangalakal
• Jornalistik


  • Kadalasang nababasa sa diyaryo o magasin ang uring ito ng pagsulat
  • Ang mga pamamaraan na maaaring gamitin sa pagsulat ay ekspositori at ekspresibo
  • Halimbawa ay balita, pitak, editoryal o pangulong-tudling, at lathalain
• Balita o Ulat


  Naglalaman ng mga kasalukuyang pangyayari sa loob at labas ng bansa
• Ilang Paalala sa Pagsulat ng Balita o Ulat


  • Isulat agad ang balita
  • Bigyang-halaga ang mga mahalagang punto
  • Ang pangalan, petsa at sa mga pangyayari ay dapat tama
  • Isawan ang kuro-kuro
  • Baggitin ang awtoridad na pinagmulan ng balita
  • Dapat walang pinaninigad na paglalahad ng balita
  • Gumamit ng isang pangungusap na talata
  • Dapat maikli, malinaw at payak
  • Sunod-suno dapat ang pangyayari
• Pitak


  Tumutukoy sa iba-ibang paksa na maaaring tila editorial ng balita, mga puna, mga nakawiwiling pangyayari at iba pa
• Mga uri ng pitak


  • Pang-editorial
  • Sari-sari at Nagpapatawa
  • Personal chatter
  • Opinyon
• Editoryal o Pangulong-Tudling


  • Naglalahad ng kuro-kuro at damdamin ng patnugot ng pahayagan
  • Maaring ang paksa ay pampolitika, panlipunan, pansining, panrelihiyon, pang-edukasyon at iba pang mahalaga at napapanahong paksa o isyu
• Lathalain


  • Uri ng jornalistik na pagsulat na nakapagbibigay ng mga karagdagang kaalaman
  • Mga halimbawa nito ay horoscope, palaisipan, at resipe na pawing mga panlibang
• Referensiyal


  Uri ng pagsulat kung saan ang mga sanggunian na teksto ang isinusulat
• Malikhain


  • Ginagamit ang mayamang imahinasyon ng manunulat
  • Naipapahayag ng manunulat ang iba't ibang ekspresiyon ng kaniyang damdamin, ideya, mensahe at mga aral na ibig niyang ikintal sa bawat babasa ng kaniyang akda
• Mga Kasanayan sa Akademikong Pagsulat


  • Konseptong Papel
  • Pagbabalangkas
  • Pag-aayos ng Datos
  • Sinopsis o Buod
  • Presi
  • Sipi ng Sipi
  • Hawig (Parapreys)
  • Abstrak
• Konseptong Papel


  Ay isan
• Mga uri ng pitak


  • Pang-editorial
  • Sari-sari at Nagpapatawa
  • Personal chatter
  • Opinyon
  • Editoryal o Pangulong-Tudling
• Editoryal o Pangulong-Tudling


  Naglalahad ng kuro-kuro at damdamin ng patnugot ng pahayagan. Maaring ang paksa ay pampolitika, panlipunan, pansining, panrelihiyon, pang-edukasyon at iba pang mahalaga at napapanahong paksa o isyu.
• Lathalain


  Uri ng jornalistik na pagsulat na nakapagbibigay ng mga karagdagang kaalaman. Mga halimbawa nito ay horoscope, palaisipan, at resipe na pawing mga panlibang.
• Referensiyal


  Uri ng pagsulat kung saan ang mga sanggunian na teksto ang isinusulat.
• Malikhain


  Ginagamit ang mayamang imahinasyon ng manunulat. Naipapahayag ng manunulat ang iba't ibang ekspresiyon ng kaniyang damdamin, ideya, mensahe at mga aral na ibig niyang ikintal sa bawat babasa ng kaniyang akda.
• Mga Kasanayan sa Akademikong Pagsulat


  • Konseptong Papel
  • Pagbabalangkas
  • Pag-aayos ng Datos
  • Sinopsis o Buod
  • Presi
  • Sipi ng Sipi
  • Hawig (Parapreys)
  • Abstrak
• Konseptong Papel


  Ay isang paglalagom ng kabuuang ideya o kaisipan na tumatalakay sa ibig tuklasin, linawin o tukuyin. Nagsisilbi itong proposal na maihahanda ang binabalak na pananaliksik o proyekto.
• Mga bahagi ng Konseptong Papel


  • Rasyunal
  • Layunin
  • Metodolohiya
  • Inaasahang Ibubunga
• Pagbabalangkas


  Ayon sa ilang mananaliksik ang balangkas ay ang skeleton ng anumang sulatin. Sa balangkas dapat makita kung panano hinahati-hati ang mga kaisipan na isasama ang pagsulat, mula sa pinakamaliit hanggang sa pinakapangunahing kaisipan na dapat isulat.
• Mga uri ng Balangkas


  • Papaksa
  • Pangungusap
  • Patala
• Katangian ng Balangkas


  • Magkakaugnay ang mga ideya
  • May kaisahan sa anyo
  • Malawak ang mga ideya at nagagawa sa pagbabaha-bahagi nito na naroon pa rin ang ugnayan
  • May maayos na pagkakasunod-sunod
  • May konsistensi sa anyo ng pagkakabuo
• Simulain sa Pagbabalangkas


  • Natitipon ang mga material at datos na kailangan sa paglinang ng paksa
  • Nasusuri at naaanalisa ang mga datos
  • Naoorganisa ang mga materyal
  • Napaplanong mabuti ang susulating komposisyon
  • Naaayos ang pangunahing ideya ayon sa pagkakasunod-sunod
  • Naaayos ang mga pansuportang ideya
• Mga Hakbang sa Paggawa ng Balangkas


  • Bawat bahagi ay dapa maging tiyak at makabuluhan
  • Gamitin ang bantas nang maayos
  • Pagsama-samahin o pagpangkat-pangkatin ang mga ideyang magkakasama
  • Iangkop ang haba ng balangkas sa layunin ng komposisyon
  • Iayos ang pormat
• Illang Sistema ng Pagbabalangkas


  • Pagnunumero at Paggamit ng Letra
  • Sistemang Bilang-Arabic
• Karaniwang Balangkas ng Pamamanahong Papel (Term Paper)

  • Panimula
  • Kaugnay na mga pag-aaral at sanggunian
  • Paglalahad ng mga natuklasan at pagbibigay kahulugan
  • Kongklusyon