4

• Staatsvorming


  De institutionalisering van politieke macht tot een staat
• Begrippen politieke macht


  • Machtsevenwicht
  • Machtsoverwicht
  • Machtsongelijkheid
  • Machtsuitoefening
  • Machtsvacuüm
• Politieke macht


  Het vermogen de politieke besluitvorming te beïnvloeden
• Kenmerken van een staat


  • Er is een hoogste gezag (overheid) over een groep mensen
  • De Overheid heeft het gewelds- en belastingmonopolie
  • Er is een grondgebied
  • Externe soevereiniteit: andere staten erkennen 1, 2 en 3
• Constitutionele monarchie


  Koning moet zich houden aan de regels van de grondwet, parlementair stelsel met parlement als belangrijkste besluitnemer
• Rationalisering


  Het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid om deze voorspelbaar en beheersbaar te maken, doelgericht inzetten van middelen voor efficiënte en effectieve resultaten
• Politieke socialisatie


  Het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur van de groepen en samenleving waar mensen toe behoren
• Poldermodel


  Overlegcultuur waarin de overheid veel inspraak geeft aan belangenorganisaties en veel compromissen worden gesloten
• Conflictmodel


  Partijen voeren keihard actie om hun doelen te bereiken, zoals demonstraties, stakingen, bezettingen en burgerlijke ongehoorzaamheid
• Harmoniemodel


  Gaat om consensus en draagvlak, samen economische problemen aanpakken, geïnstitutionaliseerd in wetten
• Ideologie


  Een samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden, meestal uitmondend in ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en politieke verhoudingen
• Een bekende definitie van politiek is die van Easton: de gezag-hebbende toedeling van materiële en immateriële zaken. Het is dus een strijd om gezag en verdeling.
• Drie dimensies (indelingen)


  • Links wil actieve overheid; rechts een passieve overheid
  • Progressief wil veel eigen keuzevrijheid, conservatief weinig
  • Materialisme is gericht op economie/defensie/ postmaterialisme op milieu en mensenrechten
• De 3 dimensies gaan vaak samen

  • Links, progressief, postmaterialisme
  • Rechts, conservatief, materialisme
• Kenmerken drie nederlandse ideologieën

  • Links: socialisme
  • Midden: confessionalisme
  • Rechts: liberalisme
• Confessionalisme


  Gebaseerd op de bijbel en kan dus links en rechts zijn
• Ideaaltypen


  Een vereenvoudigde beschrijving van de werkelijkheid
• Ideologieën gaan over 3 onderwerpen

  Politiek (machtsverdeling), economie (verdeling van goederen) en cultuur (keuzevrijheid tov de overheid)
• Drie nederlandse ideologieën over politiek (verdeling van de macht)

  • Socialisme: Meer inspraak voor de burgers (referenda)
  • Confessionalisme: Wel verkiezingen, maar geen referenda, dus beperkte inspraak
  • Liberalisme: Linkse liberalen (D66) meer inspraak voor burgers, rechtse (VVD) weinig inspraak
• Drie nederlandse ideologieën over cultuur (vrijheid om af te wijken)

  • Socialisme: Alle culturen zijn gelijkwaardig, dus mag je je eigen cultuur behouden
  • Confessionalisme: Harmonie is goed, dus geen culturen afpakken, maar bijbelse normen zijn wel belangrijk
  • Liberalisme: Vanwege de individuele vrijheid mogen mensen hun eigen cultuur bepalen
• Partijen met een onduidelijke ideologie

  • D66 hoort bij liberalisme en socialisme (heeft daarom linkse en rechtse standpunten)
  • Single-issue partijen zijn gericht op 1 thema. Bijv. piratenpartij en Ook BBB met behoud voor eigen karakter regio's en plattelandscultuur
• Politieke institutie


  Complex van min of meer geformaliseerde regels, die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en politieke besluitvorming reguleren
• Formele politieke instituties


  Vastgelegd in wetten en bepalingen, bijv. het verloop van de verkiezingen
• Informele politieke instituties


  Ongeschreven regels die het politieke gedrag bepalen, bijv. het dragen van hoeden op prinsjesdag
• Fractiediscipline


  Nergens staat dat de fractieleden allemaal hetzelfde moeten stemmen, maar als ze het niet doen, leidt dit vaak tot een conflict met de partij
• Grote Politieke partijen


  • Hebben meer macht, omdat ze meer machtsbronnen hebben (zetels, kennis), maar ze moeten altijd samenwerken om aan meer dan de helft te komen en bij een grondwetswijziging zelfs 2/3
• Politieke institutie parlementaire democratie

  • De verkiezingen
  • Het gedrag in de 2e kamer
  • Het vormen van een coalitie
  • De taken van ministers
• Andere Politieke instituties


  • Rechtsstaat
  • Trias politica
  • Koningshuis
  • Grondwet
  • Overheid
• Instelling


  Zorgt dat de institutie functioneert en heeft een adres
• Organisatie


  Streeft een gezamenlijk doel na en kan ook bij een institutie horen
• Kiesstelsel


  Stelsel van evenredige vertegenwoordiging: je krijgt het aantal zetels dat overeenkomt met percentage
• Andere landen hebben een districtenstelsel, waar per regio de winnaar wordt afgevaardigd. Grote partijen hebben daar voordeel van en dus een duidelijke meerderheid.