Tkanka chrzęstna

• Chrząstka


  Wytrzymała, trwała forma tkanki podporowej, charakteryzująca się występowaniem macierzy pozakomórkowej (ECM) o wysokiej zawartości glikozaminoglikanów (GAG) i proteoglikanów, które oddziałują z włóknami kolagenowymi i sprężystymi
• Chrząstka


  • Pełni różne funkcje (mechaniczne i ochronne) w obrębie ukształtowanego szkieletu i innych miejscach ciała
  • Macierz pozakomórkowa ma jędrną konsystencję, co pozwala tkance znosić mechaniczne naprężenia bez trwałego odkształcenia
  • Zapewnia amortyzację oraz ślizganie się elementów w obrębie połączeń stawowych i umożliwia ruchy kości
  • Kieruje rozwojem i wzrostem kości długich, zarówno przed, jak i po urodzeniu
• Chondrocyty


  Komórki chrząstki, zatopione w macierzy, syntetyzują i utrzymują wszystkie składniki macierzy pozakomórkowej
• Macierz pozakomórkowa chrząstki


  • Składa się z włókienek kolagenu typu II, kwasu hialuronowego i usiarczanowanych GAG na gęsto upakowanych proteoglikanach
  • Obecność wody związanej z ujemnie naładowanym hialuronianem i łańcuchami GAG odchodzącymi od białkowego rdzenia proteoglikanów, zamkniętych w obrębie gęstej sieci włókienek kolagenu typu II, nadaje jej półsztywną konsystencję
  • Wysoka zawartość związanej wody pozwala chrząstce pełnić ważną mechaniczną funkcję amortyzującą
• Chrząstka nie zawiera naczyń krwionośnych, a chondrocyty otrzymują składniki odżywcze na drodze dyfuzji z naczyń włosowatych znajdujących się w otaczającej chrząstkę tkance łącznej, czyli ochrzęstnej
• Ochrzęstna


  • Pochewka tkanki łącznej zbitej, która w większości miejsc otacza chrząstkę, tworząc warstwę połączenia między chrząstką i wspieranymi przez nią tkankami
  • Zawiera naczynia krwionośne zaopatrujące chrząstkę oraz niewielką komponentę nerwową
• Rodzaje chrząstki


  • Chrząstka szklista
  • Chrząstka sprężysta
  • Chrząstka włóknista
• Chrząstka szklista


  • Najbardziej rozpowszechniona ze wszystkich trzech rodzajów chrząstki, w świeżym stanie homogenna i półprzezroczysta
  • Zlokalizowana na powierzchniach stawowych ruchomych stawów, w ścianie dużych dróg przewodów oddechowych, na brzusznych końcach żeber, gdzie łączą się one stawowo z mostkiem, a także w płytkach nasadowych kości długich
• W zarodku chrząstka szklista tworzy tymczasowy szkielet, który stopniowo zastępowany jest przez kość
• Macierz chrząstki szklistej


  • Składa się blisko w 40% z kolagenu zatopionego w twardym, uwodnionym żelu zbudowanym z proteoglikanów i strukturalnych glikoprotein
  • Agrekan jest najczęściej występującym proteoglikanem, zawiera ok. 150 bocznych łańcuchów GAG siarczanu chondroityny i siarczanu keratanu
  • Setki proteoglikanów są przyłączane niekowalencyjnie za pomocą białek łączących do długiego polimeru kwasu hialuronowego, a następnie przyłączane do powierzchni włókienek kolagenu typu II
  • Woda związana z GAG w proteoglikanach stanowi nawet 60-80% wagi świeżej chrząstki szklistej
• Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoarthritis) to stan przewlekły, który często występuje podczas starzenia, wiąże się ze stopniową utratą bądź z fizycznymi zmianami właściwości chrząstki szklistej, która pokrywa stawowe końce kości
• Kwas hialuronowy


  Liniowa cząsteczka, do której przyłączają się proteoglikany
• Wiązania niekowalencyjne


  Pomiędzy rdzeniem białkowym proteoglikanów a liniowymi cząsteczkami kwasu hialuronowego
• Siarczany chondroityny


  Boczne łańcuchy w proteoglikanie, które przyczepiają się elektrostatycznie do włókienek kolagenowych
• Macierz chrząstki


  • Wysoko uwodniony, giętki i bardzo wytrzymały materiał
  • Około 75% mokrej masy chrząstki szklistej to woda
• Różnicowanie komórek


  1. Komórki progenitorowe w ochrzęstnej przekształcają się w większe chondroblasty

  2. Chondroblasty ulegają podziałom i różnicują się jako chondrocyty
• Macierz terytorialna


  Występująca w bliskim otoczeniu jamek, zawierająca głównie proteoglikany i rozproszony kolagen
• Macierz międzyterytorialna


  Występująca w dalszej odległości od jamek, bogata w kolagen i może być mniej zasadochłonna
• Podstawowe rodzaje chrząstki


  • Chrząstka szklista
  • Chrząstka sprężysta
  • Chrząstka włóknista
• Chrząstka szklista


  • Homogenna, z kolagenem typu II i agrekanem
• Chrząstka sprężysta


  • Kolagen typu II, agrekan, a także ciemniejsze włókna sprężyste
• Chrząstka włóknista


  • Kolagen typu II i duże obszary tkanki łącznej zbitej z kolagenem typu I
• Chondronektyna


  Strukturalna glikoproteina adhezyjna, przyłącza się do GAG, kolagenu i integryn, pośrednicząc w przyleganiu chondrocytów do macierzy
• Różnice barwliwości w obrębie macierzy chrząstki odzwierciedlają lokalne różnice w jej składzie
• Chondrocyty


  Komórki stanowiące stosunkowo niewielką część masy chrząstki szklistej
• Chondrocyty


  • Na obrzeżach chrząstki mają eliptyczny kształt, głębiej w tkance są okrągłe i mogą pojawiać się w grupach izogenicznych
• Komórki i macierz chrząstki mogą się nieco obkurczać podczas rutynowo wykonanych preparatów histologicznych
• Chondrocyty funkcjonują w warunkach niskiego stężenia tlenu, metabolizują glukozę głównie na drodze glikolizy beztlenowej
• Granice dyfuzji składników odżywczych określają maksymalną grubość chrząstki szklistej
• Wapnienie macierzy chrząstki szklistej przy jednoczesnych zmianach degeneracyjnych chondrocytów jest powszechną częścią procesu starzenia
• Synteza usiarczanowanych GAG i wydzielanie proteoglikanów jest przyspieszane przez wiele hormonów i czynników wzrostu
• Głównym regulatorem wzrostu chrząstki szklistej jest hormon wzrostu lub somatotropina
• Komórki chrząstki mogą dawać początek łagodnym lub powolnie rosnącym, złośliwym guzom
• Ochrzęstna


  Warstwa zbitej tkanki łącznej pokrywająca wszystkie chrząstki szkliste (z wyjątkiem chrząstki stawowej)
• Ochrzęstna


  • Zewnętrzna warstwa zawiera głównie włókna kolagenu typu I i fibroblasty
  • Wewnętrzna warstwa zawiera mezenchymalne komórki macierzyste, będące źródłem nowych chondroblastów
• Chrząstka sprężysta


  Podobna do chrząstki szklistej, ale zawiera również obfitą sieć włókien sprężystych
• Chrząstka sprężysta jest bardziej elastyczna niż chrząstka szklista
• Chrząstka sprężysta występuje w małżowinie usznej, w ścianie zewnętrznych przewodów słuchowych, w trąbce słuchowej i nagłośni
• Ąstki szkliste


  Pokryte warstwą zbitej tkanki łącznej zwaną ochrzęstną, która pełni kluczową rolę w procesach wzrostu i funkcjonowania chrząstki
• Warstwa zewnętrzna ochrzęstnej


  • Zawiera głównie włókna kolagenu typu I i fibroblasty