Aardrijkskunde Zon, maan en sterren bewegen

• Zon, maan en sterren bewegen

  
• Aardrevolutie


  • Kenmerken
• De 2 wetten van Kepler

  • Alle planeten draaien in eenzelfde ellipsvormige baan rond de zon
  • Hoe verder planeet is van de zon → hoe trager die zich voortbeweegt
  • Hoe dichter planeet bij de zon → hoe sneller
  • Elke planeet draait rond haar eigen as

  
• Vanaf noordpool gezien: tegenwijzerzin
• Alle planeten liggen in hetzelfde baanvlak rondom de zon = het eclipticavlak
• Door wetten: aardrevolutie analyseren


  Aardrevolutie = het gegeven waarbij de aarde zich in een ellipsvormige baan rond de zon wentelt

  
• Baan van de aardrevolutie

  • Aarde maakt een ellipsvormige baan rond de zon → afstand aarde – zon verschillend
  • Perihelium = aarde het dichtste bij de zon (4 januari = winter)
  • Aphelium = verste van de zon verwijderd (5 juli = zomer)
  • Aardrevolutie duurt 365 dagen, 5 uur, 48 minuten en 45 seconden

  
• Kalender jaar


  1. 365 dagen → afspraak schrikkeljaar om de 4 jaar

  2. Schrikkeldag = 29 februari

  3. Schrikkeldag = 4 x 6 → Het is niet 6 uur maar iets minder

  4. Gewone jaartallen deelbaar door 4 = schrikkeljaren

  5. Eeuwjaren pas schrikkeljaar als deelbaar is door 400
• Aardrotatie


  • Kenmerken
• Aardrotatie = het gegeven waarbij de aarde in 24 uur om haar eigen as draait

  
• Rotatierichting: tegenwijzerzin
• Alle hemellichamen draaien rond de poolster
• Poolster


  De ster ligt in het verlengde van de rotatie van de aarde

  
• Breedteligging


  Hetzelfde aantal uren dag/ nacht, bepaling seizoenen

  
• Lengteligging


  Hetzelfde tijdstip op de dag
• Aan de evenaar zijn dag en nacht even lang
• Hoe dichter bij de evenaar, hoe kleiner het verschil tussen dag en nacht
• In het zuidelijk halfrond is het zomer wanneer het bij ons winter is
• Afstand aarde - zon heeft geen impact op de seizoenen

  
• Overal op de wereld gaat de zon op in het oosten en in het westen de zon onder

  
• Schijnbeweging


  Je denkt dat de zon en hemellichamen bewegen maar eigenlijk beweegt de aarde zonder dat je het door hebt en staat de rest stil

  
• Omtreksnelheid


  • Aarde draait rond eigen as = denkbeeldige lijn tussen noord en zuid pool
  • Beweging duurt 24h
  • Beweging is van oost naar west over zuid
  • Alle punten op de aarde draaien in eenzelfde tijd (24h)
  • Aarde is bolvormig

  
• Voorwerpen (vliegtuig, …) krijgen afbuiging naar rechts (in het noordelijk halfrond)
• Aarde draait rond eigen as → dag en nacht

  
• Schuine positionering op eclipticavlak → seizoenen

  
• Omtreksnelheid het grootst = evenaar
• Omtreksnelheid het kleinst = polen
• Europese lanceerbasis in Frans-Guyana ligt het dichtst bij de evenaar → extra snelheid boost door rotatie aarde
• Wij voelen niet dat de aarde draait door zwaartekracht
• Sterrendag


  De tijd die nodig is om sterrenhemel exact weer in dezelfde stand te zien

  
• Zonnedag


  Dag is toch 24h = referentiepunt
• Tijdverschillen op aarde


  • Gevolg van de aardrotatie

  
• Zonnetijd


  • Vroeger: tijd bepalen door de zon
  • Hoogste zonnestand: middag → zon bevindt zich in het meridiaanvlak = zon culmineert
  • Elke plek op dezelfde lengteligging → middag

  
• Universele tijd


  Uitgevonden om de vroegere methode waarbij overal op de wereld een andere tijd van de dag is, tegen te gaan

  
• Conventionele tijd


  • Elke plaats op de aarde → eigen tijd
  • Tijdsindeling: internationale overeenkomsten gebaseerd op tijdzones
  • 24 uurgorders
  • Alle plaatsen in dezelfde gordel → zelfde plaatselijke tijd
  • 1 uurgordel = 15°
  • Komt overeen met landgrenzen

  
• Effect universele tijd = ontstaan van datumgrezen

  
• Midden-Europese tijd


  Gebruikt in België in de winter
• Oost-Europese tijd


  Gebruikt in België in de zomer
• Zomer- en wintertijd


  1. Laatste weekend oktober → schakelen van zomer naar wintertijd

  2. Laatste weekend maart → schakelen we over naar zomertijd
• Tijdsverschil berekenen


  1. Als het is New York 15u is, hoe laat is het dan in Brussel? Beide landen gebruiken zomer én wintertijd

  2. New York: -5

  3. Brussel: +1

  4. 15h + 6h = 21h