Hoofdstuk 8

• Verzorgingsstaat


  Maatschappijvorm die gekenmerkt wordt door op een democratische leest geschoeid systeem van overheidszorg dat zich - bij handhaving van een kapitalistisch productiesysteem - garant stelt voor het collectieve sociale welzijn van haar onderdanen
• Verzorgingsstaat


  • Uitgebreid stelsel van uitkeringen en diensten
  • Gereglementeerd door de overheid, maar beheerd en uitgevoerd door groot aantal organisaties
  • Omvat voornamelijk sociaal beschermingssysteem en laat welzijnsvoorzieningen buiten beschouwing
• Welzijnsvoorzieningen


  • Ziekenhuizen
  • Kind en gezin
  • Bejaardenzorg
  • Onderwijs
• Beleidsniveaus


  • Federaal
  • Gemeenschap
  • Gewest
• Federaal niveau


  • FOD SZ
  • FOD WASO
  • FOD Volksgezondheid
  • POD MI
• Gemeenschapsniveau


  • Persoonsgebonden materies: gezondheid, onderwijs, kinder- en jeugdzorg
• Gewestniveau


  • Tewerkstelling en huisvesting
• Basisprincipes


  • Minimumbescherming
  • Loongekoppelde bescherming
• Minimumbescherming (Beveridge)


  Algemene minimumbescherming van volledige bevolking tegen armoede
• Loongekoppelde bescherming (Bismarck)


  Beschermen tegen financiële gevolgen van arbeidsrisico's
• België bevindt zich in deze traditie van loongekoppelde bescherming en minimumbescherming
• Basisoperaties


  • Preventieve en re-integratieve maatregelen
• Instrumenten van sociaal beleid

  • Sociale verzekeringen
  • Inkomensaanvullende uitkeringen
  • Sociale bijstand of bijstandsuitkeringen
• Sociale verzekeringen


  Vervangingsinkomens in plaats van arbeidsinkomsten bij ziekte, werkloosheid of ouderdom, loongekoppeld binnen minimum- en maximumgrenzen
• Inkomensaanvullende uitkeringen


  Extra uitgaven ten gevolge van ziekte of kinderlast, forfaitair
• Sociale bijstand of bijstandsuitkeringen

  Ultiem vangnet voor personen en gezinnen in armoedesituatie die niet in staat zijn zich de nodige bestaansmiddelen te verzekeren door arbeid of door verzekeringsuitkeringen
• Vormen van solidariteit


  • Kanssolidariteit en horizontale herverdeling (private verzekeringen)
  • Sociale verzekeringen hebben sterkere vormen van solidariteit: subsidiërende solidariteit, inkomenssolidariteit en verticale herverdeling
  • Zuivere solidariteit (bijstandsregelingen)
• Stelsels en takken


  • Sociale bijstand
  • Sociale zekerheid (werknemers, zelfstandigen, ambtenaren)
• Instellingen algemeen systeem


  • Paritair beheerscomité
  • Inningsorganen
  • Beheersinstellingen
  • Betalingsinstellingen
• Instellingen systeem zelfstandigen


  • Inningsorganisaties
  • Beheersinstelling
  • Betalingsinstellingen
• Zelfstandigen zijn verplicht zich aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en bijdragen te betalen. Indien ze zich niet aansluiten, worden ze aangesloten bij nationale hulpkas voor sociale verzekeringen.
• Rechthebbenden en prestaties


  • Verzekering ziekte en invaliditeit
  • Uitkering ziekte en invaliditeit
  • Ziekte en invaliditeit - Moederschapsverzekering
  • Rust- en overlevingspensioen
• Verzekering ziekte en invaliditeit

  Verplicht voor volledige Belgische bevolking, aangesloten bij mutualiteit, enkel verstrekkingen op lijst nomenclatuur worden terugbetaald
• Verzekering ziekte en invaliditeit - algemeen stelsel


  Werknemers, ambtenaren of gelijkgestelden + personen ten laste, terugbetaling kan variëren, voorkeursregeling voor bepaalde kwetsbare groepen, twee vormen van terugbetaling (achteraf en derdebetalersregeling), maximumfactuur
• Verzekering ziekte en invaliditeit - zelfstandigen


  Zelfstandigen en helpers + gelijkgestelden + personen ten laste, enkel verzekering voor 'grote risico's', mogelijkheid voor vrije verzekering bij mutualiteiten voor kleine risico's
• Uitkering ziekte en invaliditeit - werknemers

  Loongekoppelde bescherming: eerste maand gewaarborgd loon door werkgever, daarna primaire arbeidsongeschiktheidsuitkering en invaliditeitsuitkering
• Uitkering ziekte en invaliditeit - zelfstandigen

  Forfaitaire bescherming: eerste maand niet-vergoedbare periode, daarna primaire arbeidsongeschiktheidsuitkering en invaliditeitsuitkering
• Ziekte en invaliditeit - Moederschapsverzekering


  Werknemers: 15 weken uitkering gekoppeld aan loon, geboorteverlof partner 20 dagen

  Zelfstandigen: 12 weken forfaitaire uitkering, geboorteverlof
• Rust- en overlevingspensioen


  Rustpensioen op basis van loopbaan, stelsel en loon

  Overlevingspensioen voor weduwe/weduwnaar op basis van lengte huwelijk, loopbaan, stelsel en loon overleden partner
• Factoren die hoogte pensioen bepalen: leeftijd, loon/inkomen, loopbaan, toestand op moment van betaling
• Moederschapsverzekering


  Recht op 12 weken Forfaitaire uitkering Geboorteverlof en adoptieverlof
• Rust- en overlevings-pensioen


  • Rustpensioen
  • Overlevingspensioen
• Rustpensioen


  Op basis van loopbaan, stelsel en loon
• Overlevingspensioen


  Weduwe/weduwnaar, Op basis van lengte van huwelijk (niet samenwonen), Op basis van loopbaan, stelsel en loon van overleden partner
• Rust- en overlevings-pensioen kan gecombineerd worden tot bepaald plafond
• Factoren die hoogte van pensioen bepalen

  • Leeftijd
  • Loon of inkomen
  • Loopbaan
  • Toestand op ogenblik van betaling
  • Gezinstoestand
  • Verblijfplaats
• Rustpensioen


  65 jaar, maar onder bepaalde voorwaarden is vervroegd pensioen mogelijk vanaf 60 jaar
• Overlevingspensioen


  45 jaar
• Werknemers


  Percentage van loon
• Zelfstandigen


  Berekend op basis van forfaitair loon voor groot deel van de loopbaan