Aardrijkskunde

• Inklinking is een proces waarbij de bodem daalt door het onttrekken van water of door het samendrukken van slappe lagen
• Relatieve zeespiegelstijging verwijst naar de stijging van de zeespiegel ten opzichte van het land
• Stuwen zijn bouwwerken die water tegenhouden of geleiden
• Dynamisch kustbeheer omvat maatregelen die inspelen op de veranderende kustlijn en natuurlijke processen
• De drietrapsstrategie in kustbeheer omvat het creëren van ruimte voor de rivier, het versterken van dijken en duinen, en het aanpassen aan de zeespiegelstijging
• NAP (Normaal Amsterdams Peil) is het referentiepunt voor hoogtemetingen in Nederland
• Getijden worden veroorzaakt door de aantrekkingskracht van de maan en de zon op het zeewater
• Eb en vloed ontstaan door de draaiing van de aarde om zijn as en de aantrekkingskracht van de maan op het zeewater
• Springtij treedt op wanneer de aarde, maan en zon op één lijn staan, wat resulteert in hoge vloed en lage eb
• De zandmotor is een kunstmatig aangelegde zandbank die zorgt voor natuurlijke kustbescherming door sedimentatie en erosie te beïnvloeden
• Adaptief deltamanagement is een aanpak die zich aanpast aan veranderende situaties, zoals klimaatverandering, om de waterveiligheid van een delta te waarborgen
• Nederland heeft de best beschermde delta ter wereld en past adaptief deltamanagement toe om de delta te beschermen
• De Westerschelde heeft een trechtervorm die extra gevoelig is voor overstromingen tijdens springvloed, maar blijft open om de haven van Antwerpen bereikbaar te houden
• De overheid neemt maatregelen voor waterveiligheid, waarbij het doel is veranderd naar adaptief deltamanagement om flexibeler te kunnen reageren op veranderingen
• Een voorbeeld van een maatregel voor waterveiligheid is het aanpassen van dijken en duinen om overstromingen te voorkomen
• Springtij en doodtij zijn fenomenen die het verschil tussen eb en vloed beïnvloeden, met springtij resulterend in hoge vloed en lage eb, en doodtij in een klein verschil tussen eb en vloed
• De zon heeft een vergelijkbaar effect op getijden als de maan, maar zwakker vanwege de grotere afstand tot de aarde
• Een bolwerk is een locatie aan de kust met veel bebouwing ondanks het gevaar van water, zoals Scheveningen
• Adaptief deltamanagement:

  • Aanpassend aan veranderende situaties (bijvoorbeeld het klimaat)
  • Maatregelen om waterveiligheid van een delta te waarborgen
• Verandering in de aanpak van waterveiligheid:

  • Van het water tegenhouden naar het water de ruimte geven (dynamisch kustbeheer, ruimte voor de rivier, meebewegen met het water)
• Aanleiding voor het veranderen van de aanpak: klimaatverandering (hogere neerslagintensiteit, vaker piekafvoer, hogere zeespiegel)
• Voorbeeld van een maatregel voor waterveiligheid bij de zee die past bij deze nieuwe aanpak: Slufter, zandsuppletie, zandmotor
• Voorbeeld van een maatregel voor waterveiligheid bij de rivieren die past bij deze nieuwe aanpak: Ruimte voor de rivier (zomerbedverlaging, retentiegebied, natuurlijke oevers)
• Inklinking:

  • Het inzakken van de bodem als gevolg van uitdroging van klei of veen
• Relatieve zeespiegelstijging:

  • Stijging van het zeeniveau ten opzichte van het landoppervlakte
  • Kan ontstaan door absolute zeespiegelstijging en/of bodemdaling
• Regiem en debiet:

  • Regiem: variatie in de waterafvoer
  • Debiet: de waterafvoer van een rivier in m3/sec
• Verstening en piekafvoer:

  • Natuurlijke situatie: planten houden water vast, water infiltreert, grondwater stroomt langzaam naar de rivier
  • Versteende situatie: aanleg van gebouwen en wegen, water kan niet infiltreren en wordt niet vastgehouden, vertragingstijd korter → hogere piekafvoer
• Ruimte voor de rivier:

  • Drietrapsstrategie: vasthouden, bergen, afvoeren
  • Voorbeelden van maatregelen: uiterwaardvergraving, nevengeul, obstakelverwijdering, retentiegebied, natuurlijke oever vasthouden, zomerbedverlaging, zomerdijkverlaging, kribverlaging, dijkverbetering
• Uiterwaardvergraving:

  • Het verlagen van de uiterwaard
  • Doel: bergingscapaciteit verhogen
• Rivierenlandschap:

  • Kribben: dwarse dammetjes die van de oever de rivier in steken, verminderen sedimentatie in het midden van de rivier
• De rivier krijgt minder ruimte om te stromen, waardoor het afvoeren van water verhinderd wordt
• Om de doorstroom sneller te laten verlopen, kun je kribben verlagen of verwijderen en langsdammen aanleggen
• Verval: het hoogteverschil tussen twee punten langs een rivier. Verhang: het gemiddelde verval per kilometer
• Soorten rivieren:

  • Gletsjerrivier: bevat vooral smeltwater
  • Regenrivier: bevat vooral regen
  • Gemengde rivier: bevat regenwater en smeltwater
• Objectieve veiligheid: veiligheid in cijfers (aantal inbraken, moorden, diefstallen). Subjectieve veiligheid: veiligheidsbeleving van mensen
• Kijkduin is een wijk in Den Haag waar verschillende functies een rol spelen: wonen, winkelen, recreatie, werken
• Bij Kijkduin is sprake van bolwerkvorming, wat niet samen gaat met dynamisch kustbeheer
• Op Kijkduin heeft lang een sterk verouderd winkelcentrum gestaan, nu vervangen door moderne flats en voorzieningen
• “Kijkduin is zeer geschikt voor deze transformatie.” Voor: ligt aan het strand. Tegen: slecht bereikbaar/ver van stadscentrum
• De vernieuwing van Kijkduin heeft invloed op de sociale veiligheid doordat er een grotere functiemix ontstaat van wonen, werken en winkelen